‘Gevoel van veiligheid in de eigen woonomgeving is heel belangrijk’

Week van de Jeugdzorg werkt drempelverlagend

Lisse –Deze week, van 2 tot en met 9 december, is het de Week van de Jeugdzorg. Toke Hummeling, Orthopedagoog en Gezondheidspsycholoog van de Praktijk voor Pedagogische Hulpverlening, vertelt over wat jeugdzorg inhoudt en haar persoonlijke drijfveer om de jongsten in onze samenleving te helpen.

Joep Derksen
Toke heeft 12 jaar geleden haar praktijk opgezet om een laagdrempelige voorziening te hebben voor ouders die vragen hebben over de opvoeding dan wel het gedrag van hun kinderen. Ook stelt ze diagnoses over den kinderen, zodat een goede aanpak van probleemgedrag opgezet kan worden. Ze vertelt: ‘Ik houd me niet bezig met dyslexie of leerproblemen, maar met ouderbegeleiding van kinderen met bijvoorbeeld ADHD, autisme en gedragsproblemen. Het valt me op dat in de loop der jaren de problematiek van ouders verzwaard is. Ook kinderen die lijden onder echtscheidingen of incest kom ik regelmatig tegen in mijn praktijk.’

Naar de reden waarom de problemen moeilijker lijken te zijn dan vroeger kan ze alleen maar raden: ‘Wellicht wachten de mensen te lang om te vragen om hulp. Het is dan ook mijn grootste wens dat er een andere opstelling komt van de mensen als het gaat om vragen over de opvoeding. Net zoals het heel normaal is dat ik een expert vragen stel als ik problemen heb met mijn computer, zou het ook heel gewoon moeten zijn dat mensen advies vragen om de gezinssituatie te verbeteren.’

De tientallen kinderen die Toke jaarlijks begeleidt zijn van alle leeftijden: zowel kleuters als 18-jarigen komen bij haar praktijk langs. De jongere kids komen veelal gedwee met de ouders langs, maar de jeugd boven 12 jaar wil niet altijd geholpen worden. ‘Als zij niet willen, dan kun je praten als Brugman, maar uiteindelijk houdt het op’, legt de orthopedagoog uit.

Wachtlijst

Regelmatig komen mensen op de wachtlijst te staan van andere zorginstellingen zoals de RIAGG. De problemen blijven echter gewoon doorgaan en ook voor deze mensen biedt de Praktijk voor Pedagogische Hulpverlening de helpende hand. ‘We stellen dan niet alleen de diagnose, maar geven mensen ook advies hoe ze bijvoorbeeld de onderlinge communicatie kunnen verbeteren. In dit overbruggingstraject houd ik de vorderingen bij, zodat de volgende hulpverlener erop kan inhaken. Voor een goede diagnostiek, het stellen van een diagnose, is het belangrijk te weten waarom de problemen zijn begonnen. Ouders moeten snel ingrijpen wanneer problemen bij hun kroost ontstaan en zeker niet te lang wachten. Voor kinderen is het heel belangrijk dat ze een gevoel van veiligheid hebben in hun eigen woonomgeving.’

Als ouders bij haar praktijk langs komen, zijn ze nogal eens bang dat hen wordt verweten dat ze de opvoeding helemaal verkeerd doen. ‘Daar is helemaal geen reden toe, want iedere ouder probeert op haar of zijn eigen manier de kinderen zo goed mogelijk op te voeden.’ Toke vervolgt: ‘Er zijn heel veel mensen die baat hebben bij jeugdzorg: ze krijgen de hulp die bij hun behoeftes past, bloeien op en ondernemen weer activiteiten. Een meisje dat ik behandeld heb, zei hierover: ‘Ik voel dat de kooi waar ik in zat weer is opengegaan.’ Ook de ouders zie ik opbloeien.’

Oorzaak

De oorzaak van de problemen waar kinderen tegenaan lopen is vaak een combinatie van factoren. Het kan in de psyche van het kind liggen, maar de omgeving kan ook een bepalende rol spelen. ‘Je kunt ontzettend veel bereiken met kleine veranderingen. Daarom werk ik vaak niet alleen samen met het kind, maar ook met de ouders en andere volwassenen die veel met het kind omgaan, zoals de oppas, opa’s en oma’s en leerkrachten.’

Toke benadrukt dat alle ouders proberen om de opvoeding zo liefdevol mogelijk te doen, maar dat ze tegelijkertijd moeite hebben om gezaghebbend op te treden. Ze zijn altijd heel vriendelijk naar de kinderen toe; hen mag niets ontbreken en ze moeten lid zijn van alle clubjes. ‘Maar ouders moeten leren om ‘Nee’ te zeggen. Wees duidelijk en voorspelbaar en wees niet bang om niet meer aardig gevonden te worden als je strikt bent. Juist door gezag te nemen, straal je als ouder veiligheid uit en juist dat zorgt ervoor dat kinderen hun gedrag aanpassen. Het klinkt misschien truttig, maar duidelijkheid, voorspelbaarheid en structuur zijn de basis van een goede opvoeding. De drie R-en ja: Rust, Reinheid en Regelmaat.’

Ze verduidelijkt zichzelf: ‘Dat betekent niet dat ouders niet mogen werken, zeer zeker niet! Maar houd er met alle drukke bezigheden de lol erin en neem tijd voor je kinderen. Zeg bijvoorbeeld niet van vijf meter afstand: ‘Pietje luister nou en doe je schoenen aan!’, maar stap op Pietje af, geef hem een aai over de bol en help hem de schoenen aan te doen.’

The Nanny
Televisieprogramma’s als ‘The Nanny’ kan Toke waarderen: ‘Het maakt de problematiek rond de opvoeding niet zo beladen en de mensen kunnen zien dat je met weinig inspanning toch veel resultaat kunt krijgen. Die schema’s waarop kinderen kunnen zien wat er gaat gebeuren zijn gewoon heel handig en ook de bedenktijdstoeltjes worden met succes gebruikt. Maar het allerbelangrijkste wat de ouders met hun kinderen kunnen doen is te luisteren naar de kinderen en met de kinderen te communiceren op hun hoogte. Ga kwalitatief leuke dingen doen met je kroost en laat je niet meeslepen door de routine en patronen.’

Geruststellend concludeert Toke: ‘Bij probleemsituaties in een gezin zijn er vaak helemaal geen vreselijke behandelingen en therapieën nodig, maar slechts kleine aanpassingen waar het hele gezin baat bij heeft.

Week van de Jeugdzorg

Wat de Week van de Jeugdzorg betreft; hier had Toke nog nooit van gehoord. ‘Dat de jeugdzorg in de picture staat is helemaal goed. Het werkt drempelverlagend en je bereikt er de mensen mee. Voor ouders is het vaak heel moeilijk om overzicht te krijgen in de wirwar aan verschillende instanties die allerlei soorten hulp aanbieden. Wellicht kan de Week van de Jeugdzorg meer duidelijkheid geven over de mogelijkheden die er zijn voor een goede begeleiding.’

Ze vervolgt: ‘Hopelijk worden in deze week de positieve kanten van het jeugdwerk naar voren gebracht. Dit is een sector met veel hard werkende mensen die vaak overuren maken en waar het hart op de goede plek zit. Wij hebben ook wel eens last van de bureaucratie. Met de hoge werkdruk en weinig financiële middelen proberen de begeleiders een goede kwaliteit te leveren. Gelukkig heb ik in mijn kleine praktijk weinig last van allerlei overheidsbelemmeringen: ik kan zelf bepalen hoe vaak de mensen begeleiding krijgen.’

Voor meer informatie: Praktijk voor Pedagogische Hulpverlening, Wilhelminastraat 55, 2161 PH Lisse, T: 0252 416 929