"Bij dit panorama voel je de zeebries door je haren gaan"

Schilder André Balyon brengt 'Big Sur' naar Voorhout

Voorhout – Panorama Tulipland heeft een publiekstrekker van jewelste binnengehaald; het Panorama Big Sur. Eind april kan door de bezoekers ook van dit panorama genoten worden. “Het is een levensechte schildering van een uniek stuk Californisch landschap tussen San Francisco & Los Angeles, met rotspartijen en woeste oceanen”, zo vertelt maker André Balyon. “Je komt terecht in een panorama, waarbij je de zeebries door je haren voelt gaan en het geluid van de zeekust kunt horen. Je waant je echt in Californië.” De schilder was enkele dagen in Voorhout om voorbereidingen te treffen en te vertellen over zijn achtergrond en het Panorama Big Sur.

door Joep Derksen

Balyon komt uit een geslacht met beroemde voorouders. Zijn betovergrootvader was Maarten Harpertszoon Tromp, admiraal van de Nederlandse vloot in de 17de eeuw, en zijn overgrootmoeder Kaat Mossel, een belangrijk Rotterdams strijder van het Koningshuis, van wie een standbeeld staat in Rotterdam. Het schilderstalent heeft hij van zijn ouders: “Mijn vader was ook kunstenaar, maar hij was kleurenblind.” In 1970 is Balyon naar Amerika gegaan en daar “vrij bekend” geworden. Als een van de meest succesvolle kunstschilders van Hollandse landschappen is dat een grote bagatellisering. Maar in al zijn succes blijft deze vriendelijke man uiterst bescheiden.

Balyon heeft er drie jaar over gedaan om het prachtige panorama Big Sur te maken en in 1997 was het klaar. Alle onderdelen zijn nu in Voorhout en een team van medewerkers spant zich vanaf 16 maart in om de Big Sur compleet op te bouwen. Wat is het geheim van een goed panorama? “In de natuur is de horizon altijd op ooghoogte, of je nu op het strand ligt, of bovenop de Eiffeltoren staat. Met een bepaalde schildertechniek, zorg je ervoor dat de mensen het gevoel hebben middenin een natuurverschijnsel te staan, waarbij ze niet weten tot hoever het doorloopt.”

Geschikt

Het panorama Big Sur wordt van bovenaf zo goed verlicht met lampen van 6.000 watt, dat het gelijkwaardig is aan daglicht. Hierdoor zijn alle realistische details zeer goed te zien en de voorgrond van het panorama, het faux-terrain, verdwijnt in het schildermeesterwerk en de eindopstelling is exact dezelfde als in Amerika. “De Dahliahal hier in Tulipland heeft precies de juiste hoogte voor het Big Sur en is uitermate geschikt voor de tentoonstelling”, vertelt Balyon enthousiast.

“Het panorama zelf zal vijf meter hoog en zo’n 40 meter lang zijn, met een hoog niveau van virtual reality. De plannen om Big Sur naar Tulipland te halen belopen nu alweer twee jaar, maar binnenkort is het dan zo ver.” Ook Balyon’s kinderen, Rogér (23) en Michelle (21) stappen in de voetsporen van hun vader. Zijn zoon schildert zelf ook en Michelle komt naar Panorama Tulipland om de buitenlandse en Nederlandse bezoekers informatie te geven over Big Sur.

Mesdag

En Balyon’s toekomstplannen? “Ik ga het grootste panorama ooit schilderen, dat 20 meter hoog en 160 meter lang is. Onderwerp is de Grand Canyon: een uniek natuurgebied met grote bergketens en een prachtige aaneenschakeling van kleuren.” Zijn grote liefde voor panorama’s heeft hij als kleine jongen gekregen, toen hij het Panorama Mesdag bezocht. Zou zijn ultieme wens niet zijn om een van zijn panorama’s naast de Mesdag tentoon te stellen? “De Mesdag is een echt meesterwerk en ik zal nog enkele jaren moeten doorschilderen om dat niveau te halen. Maar als daar een expositie van mijn werk mag plaatsvinden, zou dat een bekroning op mijn werk zijn.”Balyon heeft een vriendin en op de vraag wat zijn grote liefde is, de kunst of zijn vriendin, antwoordt hij zeer tactvol: “Art is a jealous mistress”.

Dit is de eerste keer dat Big Sur buiten Amerika te bezichtigen is. Het panorama zal minimaal een jaar in Voorhout blijven en bij succes nog zes maanden langer. Al die tijd, vanaf eind april, is het meesterwerk te bewonderen; het hele jaar door. In 2008 zal de Big Sur verplaatst worden naar Tokio en Balyon overweegt nog aanbiedingen om zijn panorama in China tentoon te stellen. Hij hoopt dat uiteindelijk de mensen de oude kunstvorm van panorama’s maken ook als zodanig erkend wordt: als ware kunst. “Van de 700 panorama’s die ooit gemaakt zijn, bestaan er nog maar 50 exemplaren. Wel zijn er heel veel digitale panorama’s, maar die bereiken niet wat een kunstschilder kan. Door het gebruik maken van speciale schildertechnieken worden met een panorama de hersenen van de toeschouwer zo beïnvloedt dat het geheel echt origineel lijkt. Een camera kan dit effect nooit bewerkstelligen.”

Het Panorama Big Sur trekt in Amerika honderdduizenden bezoekers. Echtparen zijn er getrouwd, er worden yogaklassen in gehouden en de Big Sur wordt ook gebruikt als helende plek, waar artsen gedeprimeerde patiënten naar toesturen. “Vanwege het vele licht en de rust die het panorama uitstraalt, gaan de mensen weer opgepept naar huis”, vertelt Balyon.

Op dit moment staat het schaalmodel van de Big Sur (1 : 10) al in de blauwe zaal van Tulipland. Na het maken van de foto’s blijft Balyon “nog even”. Gewoon, om te genieten en de volgende stappen te plannen.

Voor meer informatie: www.panoramabigsur.com en www.tulipland.nl.