“An inconvenient truth”: rampspoedverhalen in een gelikte documentaire (herplaatst)

STREEK – Als je maar vaak genoeg negatief bent, dan krijg je altijd wel een keer gelijk. De oscarwinnende documentairefilm “An inconvenient truth” van Nobelprijswinnaar Al Gore is een unieke ervaring. Zelden gebeurt het dat je naar iemand mag kijken die met zoveel overtuiging totaal ongefundeerde halve waarheden mag spuien. De “man die voorbestemd was om president van Amerika te worden” heeft zijn verhaal al meer dan 1.000 keer verteld op lezingen en nog altijd zitten er grote gaten in zijn onderbouwing. De documentaire spreekt rampspoedverhalen over de opwarming van de aarde, smeltende ijsbergen en driekwart van Nederland dat onder water komt te staan. Maar om zich in te dekken brengt Gore ook nog maar een rampspoedverhaal over een scenario waarbij de aarde in een nieuwe ijstijd zal komen.

door Joep Derksen

Bijna twee uur lang krijgt de kijker beelden te zien van tornado’s, overstromingen en smeltende ijsschotsen, doorspekt met statistische plaatjes. Gore moet denken dat zijn publiek infantiel is want je wordt ook in aanraking gebracht met infantiele tekenfilmpjes over een kikker en een ijsbeer. Om het verhaal wat overtuigender doen klinken licht de ex-vice president ook een tipje van de sluier uit zijn privé-leven op. Dat doet namelijk de rest van zijn verhaal wat geloofwaardiger overkomen.

Gore begint met een statistische vergelijking tussen de mate van CO2 in de lucht en de stijging van de aardse temperatuur. Hij suggereert in niet mis te verstane woorden dat deze link er absoluut is. Deze vergelijking houdt hij bij tot de jaren negentig van de vorige eeuw. Vervolgens laat hij in dezelfde grafiek zien hoezeer de CO2 is gestegen in de afgelopen 15 jaar. Heel “conveniënt” laat hij dan echter de vergelijking met de temperatuur weg. De reden hiervoor is duidelijk: de temperatuur op aarde is namelijk niet (navenant) gestegen en paste niet in het propagandapraatje.

Arrogantie

De film gaat uit van een grote arrogantie over de invloed van de mens. Natuurlijke factoren die bijdragen aan de groei van CO2 of mogelijke opwarming van de aarde worden compleet buiten beschouwing gelaten. Zo zorgen rottende bladeren jaarlijks voor een CO2-stroom van 100 miljard ton. Ook de oceanen en dieren dragen bij aan grote hoeveelheden CO2, zoals blijkt uit onderzoek van het gerespecteerde blad ‘Bild’: maximaal vier procent van de CO2 uitstoot wordt veroorzaakt door de mens.’ De zon maakt zoals vaker een actievere periode door, waardoor meer warmte het heelal in wordt geslingerd. Dit zijn echter factoren waarvoor je de belastingbetalende burger niet verantwoordelijk kunt stellen, dus hier gaat de documentaire niet op in.

Voor degene die het nog niet wist: de oorzaak van alle onderzoeken over mogelijke opwarming van de aarde is maar een ding: geld. Gore zegt: ‘Alle wetenschappers wereldwijd zijn het erover eens: de aarde warmt op. Wetenschappers hebben geen belang bij hun onderzoek.’ Diezelfde wetenschappers zijn echter allemaal afhankelijk van subsidies, giften en donaties voor de onderzoeken die ze doen. Als ze zouden zeggen dat er geen opwarming plaats vindt, krijgen ze ook geen geld voor verder onderzoek.

Zure regen

In de jaren zeventig waren wetenschappers wereldwijd het er over eens: de aarde zou afkoelen. Miljarden werden besteed aan onderzoek om dit te bewijzen. Kent u de verhalen over zure regen nog? Ook vele miljarden werden besteed om dit fenomeen te onderzoeken. Het eindresultaat was dat de zogenaamde zure regen een fabel was. Het gat in de ozonlaag? “Is ook al weg”, zo informeert Gore ons. Tevens praat Gore over de afkoeling van de aarde: “Als het ijs op Groenland smelt, kan de oceaanstroming stoppen, waardoor de natuurlijke aanvoer van warmte wordt onderbroken. Dit kan leiden tot een afkoeling van de aarde, zoals al eerder is gebeurd.”

Deze man die zelf geen wetenschapper is, maar anderen wel beschuldigt van onwetendheid, simplificeert de al millennia voortdurende klimaatveranderingen op tenenkrommende wijze. Zijn argumenten zijn puur gebaseerd op extrapolatie. Bijvoorbeeld: vandaag valt tien millimeter regent, dus wat zou er gebeuren als de komende vijftig jaar wereldwijd iedere dag tien millimeter regen valt? Antwoord: dan zou het wateroppervlak een x-aantal meters stijgen. Theoretisch is er bij zo’n extrapolatie geen speld tussen te krijgen, maar de praktijk wijst uit dat het nergens iedere dag regent, jaar in, jaar uit.

Natuurlijk kan de mens wel wat aan natuurbehoud doen, daar heeft Gore absoluut gelijk in. 30% van de door mensen veroorzaakte CO2 komt door bosbranden, aangestoken door boeren die grond nodig hebben om voedsel te verbouwen. En dat je energiebesparende apparaten gebruikt en in zuiniger auto’s rijdt kan ook geen kwaad. Maar vertel de mensen dan geen halve waarheden en verschuil je niet achter statistieken. De uitkomst van computermodellen is namelijk het resultaat van de gegevens die je in die computer invoert.