“Het gaat pas goed met jou als het met je buurman goed gaat"

De maatschappelijke betrokkenheid van René van Elburg

SASSENHEIM – Als een van de eersten in Nederland voerde hij een winstdelingsregeling in voor de medewerkers van zijn drukkerij. Ook was hij mede-initiator van revitalisering van het Park Rusthoff in Sassenheim. Maatschappelijke betrokkenheid kan Sassenheimer René van Elburg (73) dan ook niet ontzegd worden. "Als je zegt dat je de bijbel voor lief neemt, dan besef je dat het pas met jou goed gaat wanneer het met je buurman goed gaat." Maar niemand's leven gaat over rozen: groot verdriet trof ook Van Elburg toen in maart van dit jaar na een ziekbed zijn dochter Paula overleed. "Dat wij gezond zijn geeft ons verplichtingen om op haar manier door te gaan."

Door Joep Derksen

Zonder twijfel heeft Van Elburg’s vader, die in 2000 werd uitgeroepen tot Warmonder van de eeuw, een grote invloed gehad op zijn leven. Op de vraag hoe Van Elburg de carrière van drukker heeft vervolmaakt, antwoordt hij uitgebreid, waarbij hij herinneringen aan zijn vader ophaalt. “Mijn vader wilde oorspronkelijk leraar Engels worden en in de jaren ’20 van de vorige eeuw heeft hij een aantal jaar in de Verenigde Staten gewoond. Hij werkte daar in een drukkerij. Terug in Nederland in 1930 ging hij ook in een drukkerij werken, waarbij hij in de avonduren Engels leerde. Hij leerde zijn vrouw, mijn moeder, kennen, maar haar vader vond het vak van leraar niet hoog in aanzien staan. Mijn vader’s schoonvader leende hem 1.500 gulden om een drukkerij te kopen en dat werd de drukkerij in Warmond vlakbij het seminarie. De achterliggende gedachte hierbij was dat van het seminarie vast opdrachten zouden komen.”

“In de oorlog zat mijn vader in de ondergrondse, waarbij hij bonnen en ausweissen drukte. Hij werd verraden, gearresteerd en moest zijn eigen graf graven van de Duitsers. Een week later zou hij gefusilleerd worden, maar tijdens Dolle Dinsdag (september 1944) werd hij door het verzet bevrijd uit de gevangenis. Hij heeft zich vervolgens enkele weken verstopt onder de planken van de drukkerij. Tijdens de oorlog leerde mijn vader de kunstschilder Pieter Gerards kennen. Ze spraken af dat Gerards portretten van heiligen ging schilderen, zodat mijn vader’s drukkerij ElWa (Elburg Warmond) dan plaatjes hiervan ging drukken om te verkopen aan kloosters. Er was een gigantische vraag naar heiligen en het maakte vaak niet uit om wat voor een heilige het ging. Ik verdenk mijn vader ervan dat hij heiligen creëerde die er niet waren.”

Celibaat

René van Elburg ging in Warmond naar de lagere school om vervolgens in Leiden naar de Mulo te gaan. Als oudste zoon in een Rooms-katholiek gezin werd aan hem regelmatig gesuggereerd of hij niet iets ervoor zou voelen om het seminarie in te gaan. Van Elburg zegt hierover: “Dat was niets voor mij en waarschijnlijk het celibaat ook niet.”

“Ik kon aardig leren en zag toen ik 15 jaar was een folder van de Grafische school in Amsterdam. Iets creëren en mooie dingen maken trok me wel, dus fietste ik het eerste jaar elke schooldag van Warmond naar Amsterdam en weer terug. Daar ben ik nog steeds trots op. In de volgende drie schooljaren ben ik op de kost gegaan bij familie. Na mijn studie werkte ik als calculator in Amsterdam tot mijn vader me op een zondag belde met de vraag of het mij niet iets leek om een drukkerijtje te kopen: 15.000 gulden, inclusief een woning. Mijn vader kocht het en dus werd ik drukker als jongen van 23 jaar, met een zetter in dienst. Indertijd was de bollensector erg in opkomst en ze hadden afbeeldingen nodig om de bloemen te laten zien. In die dagen werd zo’n bloem geschilderd op een paneeltje, wat gereproduceerd moest worden.” In 1964 nam Van Elburg de zaak van zijn vader over, waarna het bedrijf grote furore maakte met het op een betere en meer originele manier creëren van dia’s en beelden van bloemen.”

Op maatschappelijk vlak is Van Elburg zeer actief, zo zat hij in het bestuur van het arbeidspastoraat, was hij voorzitter van het kerkbestuur in Sassenheim en voorzitter van het Verbond van Drukkerijen, district Leiden. Ook voerde Van Elburg als een van de eersten in Nederland een winstdelingsregeling in voor alle medewerkers. Hij doet er heel nuchter over: “We gingen best aardig verdienen en ik vond dat deze inkomsten niet van mezelf waren. Als je zegt dat je de bijbel voor lief neemt, dan besef je dat het pas met jou goed gaat wanneer het met je buurman goed gaat.”

Park Rusthoff

Van Elburg: “Nadat ik met het drukkerijwerk gestopt ben, wilde ik wat omhanden hebben. Ik heb geld verdiend aan de natuur en wilde ook weer wat aan de natuur teruggeven. Als lid van de Rotary wilde ik ook een project in Sassenheim opzetten en het eerste idee was om de Rotaryleden het park op te laten knappen. Dat bleek echter ondoenlijk, waarop we 25.000 euro ingezameld hebben om het park te revitaliseren. De gemeenteraad van Sassenheim heeft indertijd twee miljoen gulden ter beschikking gesteld en we hebben geld ingezameld via de Stichting Vrienden van Park Rusthoff, om het hek rondom het park te realiseren. Ons beheercontract loopt in 2013 af en in ieder geval tot die tijd onderhouden we het park met 96 vrijwilligers.”

Op dit moment wordt druk gewerkt aan de realisatie van een paviljoen: “Dat was min of meer mijn idee, want je wilt een ruimte om de schoffels op te bergen en een plek om koffie te drinken. Ook willen we deze locatie gebruiken als educatief centrum, want de meeste mensen weten het verschil niet tussen een bol en een knol.”

Emotioneel

Zondag 8 maart van dit jaar overleed Van Elburg’s dochter Paula. Wat heeft haar overlijden met hem gedaan? Hij wordt emotioneel en grijpt naar zijn zakdoek: “Daar ga ik bijna weer janken. Paula heeft nooit iemand of iets kwalijks genomen dat de ziekte haar is overkomen. Je dacht dat het alleen maar bij je buurman gebeurt, maar dan gebeurt het toch bij jezelf. De omgeving verwacht dat je flink bent, maar dat kan niet altijd. Paula was een beetje als ik, maar vooral een combinatie van mijn vrouw en ik. Paula spande zich in om een andere maatschappij te maken (ze was onder andere gewaardeerd raadslid voor de PvdA in Lisse - JD) en dat dit nu juist haar moest overkomen.”

Van Elburg vervolgt: “We zijn over de denkwijze heen: ‘Waarom nou Paula?’ We zijn heel trots op haar, maar over het verdriet van het verlies van je kind kom je nooit heen. Dat wij gezond zijn geeft ons verplichtingen om op haar manier door te gaan.” De band tussen Van Elburg en zijn vrouw en hun kleinkinderen en schoonzoon is nu sterker dan ooit: “Je probeert een vriend te worden van die jongens en het is geweldig dat dit van hen mag.”