Ervaringsdeskundige wijdt uit over leven in Teylingereind

SASSENHEIM – Het Forensisch Centrum Teylingereind stelde zaterdag 5 november haar poorten open voor 120 bezoekers. Waar menig musical problemen heeft om de kaartjes te slijten, bleek Teylingereind mateloos populair. Binnen een dag waren de beschikbare plaatsen volgeboekt. De bezoekers werden rondgeleid door de faciliteiten en konden ook ervaringsverhalen horen van een van de gedetineerde jongeren.

In Teylingereind zitten 92 jongeren tussen de 12 en 18 jaar. Met uitschieters naar 23 jaar, want een 17-jarige die voor zes jaar in de jeugdinrichting moet zitten, blijft gedurende die hele tijd in deze instelling en wordt niet verplaatst naar een volwasseneninstituut. Gedurende de periode dat deze jongens opgesloten zitten, ligt de nadruk van het begeleidend personeel op de behandeling. Het doel is dat de jongeren na het uitzitten van hun straf beter voorbereid zijn op de samenleving en de rol die ze daarin kunnen spelen.

Een van de manieren om dit voor elkaar te krijgen, is het hanteren van de oude credo’s ‘Rust, Reinheid en Regelmaat’. Gedetineerde Lenn (gefingeerde naam) vertelt aan de bezoekers hoe zijn dagprogramma eruit ziet. ‘We moeten opstaan om acht uur en na het douchen en aankleden beginnen we om 8:45 uur met het ontbijt. Daarna wassen we af en gaan we luchten.’ Om 09:30 uur krijgen de kinderen twee uur les en na de lunch is het weer tijd om te luchten. Vervolgens is er nog een uur schooltijd, waarna de jongeren tussen 17:00 uur en 18:00 uur kunnen rusten op hun kamer. Het avondeten begint op dat tijdstip, waarna de jongeren kunnen sporten. ‘Er is hier van alles te doen’, informeert Lenn.

Teamleider Patricia maakt duidelijk waarom de jongeren een dergelijk volgepakt programma voorgeschoteld krijgen: ‘Het doel is dat de jongens een stukje structuur krijgen.’ Ook krijgen de jongeren met behulp van rollenspelen of strips les in zaken als ‘omgaan met kwaadheid’. Het gezelschap staat in de Rak, de ruimte die begin oktober door een aantal Teylingereind-jongeren ‘gekraakt’ werd. Nu is er niets meer van die actie te zien. Er staat een tafeltennis- en tafelvoetbaltafel. ‘Ook hebben de jongeren de beschikking over een Playstation’, zo laat groepsleider Rick weten.

Een van de ‘hoogtepunten’ is het moment dat de bezoekers zelf mogen ervaren hoe het is om in een van de cellen te zitten. Bezoekster Jose loopt naar binnen en de deur valt achter haar in het slot. Na korte tijd mag ze tot haar eigen opluchting er weer uit. ‘Je bent overgeleverd aan de ruimte en kunt niet zelf bepalen wanneer je naar buiten kan’, vertelt ze over haar ervaring. Desgevraagd laat Patricia weten dat er altijd rekening gehouden wordt met de privacy van de jongeren: ‘We kloppen altijd aan, voordat we naar binnen gaan. Dan kijken we eerst door het raam; als we ze niet kunnen zien, betekent het dat ze op het toilet zitten. Dan wachten we even.’

‘Gaan de jongeren anders om met mannelijke toezichthouders dan met hun vrouwelijke collega’s?’, is een vraag van een van de bezoekers. Lenn reageert: ‘Het is leuker als een vrouw voorbij komt, dan wanneer een man dat doet.’ De journalist vraagt Lenn vervolgens hoe het hem bevalt om in Teylingereind te zitten. Maar voordat de jongeren zijn drieletterig woord nader kan toelichten, grijpt een pr-medewerkster in. ‘Er mogen geen vragen worden gesteld aan de jongeren!’ Buiten op de binnenplaats zitten enkele gedetineerden met elkaar te praten. Handshakes worden uitgedeeld en blikken worden uitgewisseld. De taal van de jongeren in Teylingereind blijft voor buitenstaanders een donker mysterie. Aan het einde van de rondleiding, snuiven alle bezoekers onwillekeurig even de vrije lucht in.