Vredespaleis honderd jaar dankzij Leiderdorps bedrijf

LEIDERDORP – Het Vredespaleis in Den Haag  viert dit jaar het feit dat het gebouw 100 jaar bestaat. Maar slechts weinig mensen weten ook, dat een Leiderdorps bedrijf de stenen van dit enorme pand heeft gemaakt, bezorgd en geplaatst. Steenfabriek ‘Ouderzorg’ is  al tientallen jaren verdwenen van de aardbodem, maar haar bouwkundige geschiedenis blijft voor eeuwig van belang. Wim van Doesburg, die zelf jarenlang op het terrein van  de fabriek woonde, heeft een boek over deze steenfabriek geschreven.

In 1904 was de steenfabriek nog vrij onbetekenend en werd met machines voornamelijk Rijnsteen gemaakt, terwijl er als bijproduct ook handvormstenen verkocht werden. Met de komst van de heer Van Poelgeest veranderde dit; hij liet de nadruk leggen op het produceren van handvormstenen, die met name gebruikt werden voor het restaureren en uitbreiden van oude bouwwerken. De kwaliteit van dit werk werd ook opgemerkt in het verre Den Haag.

De totale bouw van het Vredespaleis duurde zes jaar. Het is een groot, carrévormig gebouw met gevels van rode Hollandse baksteen, in een eclectische neorenaissancistische stijl. In de periode van 1910 tot en met 1912 zijn de handvormstenen van ‘Ouderzorg’ voor het eerst op grote schaal toegepast. En met het Vredespaleis als afnemer van  deze stenen werd de naam van ‘Ouderzorg’ voorgoed gevestigd.

Van Doesburg’s vader werkte in de fabriek en hij woonde daar van zijn 3^de tot 18^de jaar. Nog altijd bewaard hij mooie herinneringen aan die tijd. ‘Het was een gevarieerde fabriek en er werd gemaakt, wat de klant wilde. Of het nu plavuizen of schoorsteenstenen waren.’ Niet alleen het Vredespaleis beschikt over de stenen van Ouderzorg, maar bijvoorbeeld ook de ventilatiestenen op de Velsertunnel komen uit deze fabriek, zo weet de auteur van het boek ‘Opgroeien tussen drielingen en lilliputters’.

Hij begon het boek te schrijven na het overlijden van zijn moeder. ‘Ik kon haar niets meer vragen en daarom ging ik mijn jeugd op papier etten. In Leiderdorp is nagenoeg niets meer bekend van die steenfabriek, terwijl die er generaties gestaan heeft. Wat ik wist, heb ik opgeschreven en zo’n 60 pagina’s van de 400 bladzijden gaan over de steenfabriek. Een exemplaar van die zestig pagina’s heb ik aan het Leiderdorps Museum geschonken.’

De steenfabriek hield in 1961 op te bestaan en een jaar later werd het gebouw gesloopt, waarna er woningen voor in de plaats kwamen. Bijna niets doet meer denken aan die oude periode, met uitzondering van enkele bomen en straten met de namen ‘Laan van Ouderzorg’, ‘Steengaarde’ en ‘Ovengaarde’.