Uit het leven gegrepen

Uit het leven is een rubriek over bijzondere gebeurtenissen en ervaringen uit het leven van een ondernemer. Journalist-tekstschrijver Joep Derksen bracht een bezoek aan winkelier Henriëtte van den Anker (45), ondernemer in hart en nieren, waarin zij openhartig antwoorden geeft op vragen over het einde van haar winkel met kwaliteitsartikelen, maar ook een stuk van haar ziel blootlegt.

Afscheid nemen is een beetje als sterven. En dat gevoel van afscheid maakt Van den Anker deze maanden iedere dag door. Na nét geen vijftig jaar moet ze haar winkel De Porseleinkast, die door haar ouders was opgezet, sluiten. Er blijkt niet voldoende behoefte te zijn aan kwaliteitsartikelen voor in het huis. Voor de vrouw, die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan, iedere dag keihard werkt en bewust kinderloos is gebleven, is dit een hard gelag.

'Ik ben blij dat ik zoveel van mijn vader geleerd heb'

Eigenlijk heeft Van den Anker toch twee kinderen; dat zijn Wangi (vernoemd naar de Wangi Falls in Australië) en Sydney (inderdaad; naar de stad in Australië). Het zijn haar twee konijnen, die ze uit het asiel gered heeft. In het interview blikt ze terug op haar jeugd en daaruit wordt duidelijk, waarom ze kinderloos is gebleven. 'Ik werk al meer dan dertig jaar in deze winkel. Mijn vader leerde me ondernemen en nam me mee naar beurzen. Vanaf mijn twaalfde jaar was ik elk vrij uur aan het werk in De Porseleinkast. Ik ben blij dat ik zoveel van mijn vader geleerd heb, maar als kind was het niet altijd leuk. Ik vond het niet zo fijn, dat mijn ouders nooit thuis waren. Dat heeft er mee te maken, dat ik bewust kinderloos ben. Bovendien vind ik kinderen gewoon niet zo leuk. Als een moeder met een buggy binnenkomt, zal ik aardig doen tegen de baby, maar ik smelt werkelijk helemaal als iemand de zaak binnenloopt met een hondenpuppy.' Voor elke hond hebben we een snoepje.

Ze vervolgt: 'Als je zoveel aan het werk bent, vind ik dat je geen kinderen zou moeten hebben. Ik weet hoeveel schade het bij mij heeft aangericht.' Rond haar 18de ging ze het huis uit. 'Mijn ouders waren er toch nooit, dus ik vond dat ik ook wel op mezelf kon wonen. Ik deed zelf mijn was, maar af en toe stond er een bord met warm eten op de trap. Maar niet altijd. Het was wel goed voor me om dit te doen. Ik heb wel de mazzel dat mijn ouders nog leven en dat je veel dingen uit het verleden kunt bespreken en je nog tijd krijgt om leuke dingen samen te doen. Super trots op ben ik op hen!'

'Het is heel belangrijk om een time out te pakken'

Duurzaamheid staat hoog in het vaandel bij Van den Anker. 'Ik ben opgevoed, dat bij wijze van spreken het nietje van het theezakje bij het weggooien gescheiden moet worden van het theezakje. Ik als bewuste kinderloze maak me zorgen om de toekomst. Mensen die drie koekenpannen kopen per jaar, zijn niet wijs! Dat is slecht voor het milieu. Bovendien vind ik het zonde, dat de familiemomenten verdwijnen. Wat zijn je leukste jeugdherinneringen? Dat je samen rond de tafel zat om met elkaar te praten. Nu zitten de mensen met een bord op schoot het eten voor de tv naar binnen te lepelen. Het is heel belangrijk om een time out te pakken en de dag dan wel week door te nemen.'

'Alle kwaliteitszaken maken plaats voor rampenstampwinkels'

De trend van de laatste jaren is ook, dat consumenten liever goedkope(re) huishoudelijke artikelen kopen, dan kwaliteitsmerken. Het verbaast Van den Anker nog iedere dag: 'Mijn koekenpan, wok en glasservies gaan 20 tot 30 jaar mee. Dat is nog eens duurzaam! We moeten keihard bezig zijn voor het milieu; waarom kopen mensen dan al die bende?!' Het einde van haar winkel ziet Van den Anker niet als persoonlijk falen, en waarom zou ze ook? Ze stelt: 'Ik kan zeggen, dat ik er alles aan gedaan heb. En eigenlijk ben ik nog iets te lang doorgegaan. Je hoopt toch op een wonder; dat ze in Den Haag nog harder gaan roepen, dat het zo goed gaat met de economie. Maar de tijden veranderen; de cd-winkels zijn verdwenen en alle kwaliteitszaken maken plaats voor rampenstampwinkels.'

Ze blikt terug op de afgelopen jaren: twee jaar geleden greep ze de kans om een winkel in Lisse te openen. Maar na tien maanden was dat avontuur voorbij; de bezoekers bleken vooral kijkers en geen kopers te zijn. Van den Anker krijgt het even moeilijk als ze daar aan terugdenkt. Om haar tranen te verbergen, vraagt ze voor de interviewer nog wat koffie kan halen. Teruggekomen laat ze weten: 'Dat was geen gemakkelijke periode; maar het was wel een goede generale repetitie. Ik zat daar op een A1-locatie en de huur was netjes. Bij de opening stond ik er met 250 man, maar er werd niet voldoende gekocht. Op 4 juli 2015 moest ik de zaak dichtdoen en twee mensen ontslaan. En bij de laatste keer dat ik de zaak sloot, stond ik er nagenoeg alleen.'

'Ik stop mijn ziel en zaligheid in de zaak'

Ze slikt weer, drinkt een slok water en vervolgt: 'Ik ben emotioneel incontinent op dit moment. Het is niet niks om niet alleen de winkel in Lisse, maar vooral nu ook de zaak in Katwijk te moeten sluiten. Het is een gevecht geweest tussen mijn hersenen en mijn hart. Nu hebben mijn hersenen gewonnen. Ik stop mijn ziel en zaligheid in de zaak, maar als er geen inkomsten zijn, is het niet meer dan een hobby. En ik wil niet al mijn tijd verdoen aan een hobby. Ik heb dit een plek gegeven, maar ik word de hele dag geconfronteerd door mensen die het nog even tegen je zeggen, dat je de zaak gaat sluiten. Dat is logisch; als ze niks zeggen, is het ook niet goed.'

Welke omstandigheden hebben er voor gezorgd, dat de winkel moet sluiten?

'Al heel lang heb ik er over nagedacht. Bij een voortdurend gebrek aan voldoende omzet, is het heel moeilijk om steeds weer te moeten uitkijken naar opnieuw een lichtpuntje in de tunnel. Je blijft hopen dat het beter gaat, maar je moet verstandig zijn om op een gegeven moment te stoppen. Voordat het moment komt, dat je niet verder kunt gaan en je de salarissen niet meer kunt betalen. Ik wilde erger voorkomen, want als je het zelf doet, heb je op dat moment nog de touwtjes in handen. Zo springt iedereen, dus ook mijn fantastische en hardwerkende medewerkers, aan wie deze situatie zeker niet heeft gelegen, er zo goed mogelijk uit. En hoeft de bank de boel niet dicht te doen. Het is niet zo, dat de bank in mijn nek zat te hijgen, maar je weet wat de consequenties kunnen zijn als het niet goed gaat. Het zelf bedenken en uitvoeren van een afwikkelingsplan is ook ondernemen.'

Hebt u tips aan collega-ondernemers, die zich in vergelijkbare omstandigheden bevinden?

'Doe wat ik heb gedaan! Heel veel bedrijven gaan door vanwege huurcontracten en omdat ze moeten. Ik ben nu blij, dat ik dit besluit heb genomen. Ik voel me er beter door en weet dat er geen beter besluit had kunnen zijn. Je moet niet alleen met je hart, maar ook met je hersenen ondernemen. Als ondernemer breng je passie en liefde voor je vak en je zet je vol gedrevenheid in. Natuurlijk maakt het niet uit, hoeveel uren je draait, maar je moet ook je hersenen gebruiken: gun jezelf ook een inkomen.'

'Ik heb de lijkenpikkers keihard nodig'

Tot het einde van het jaar wil Van den Anker de hele zaak leegverkopen. De (fikse) kortingen trekken veel mensen aan, die zich de afgelopen halve eeuw nooit hebben laten zien in de winkel. Het wekt dubbele gevoelens op. 'We noemen het lijkenpikkers, maar ik heb ze keihard nodig. Zo krijg je de winkel leeg, met dat soort mensen. Het voelt dubbel. Af en toe is mijn lontje vrij kort, maar ik laat het niet naar buiten toe komen. Je kunt niet altijd eerlijk zijn tegen klanten, terwijl klanten heel onbeschoft kunnen zijn.' Ze staart even voor zich uit. 'Mijn ouders steunen mij in dit besluit. Zij weten, dat ik er alles aan heb gedaan. Het is voor mij beter zo. Je begint je te ergeren aan een bepaald soort gedrag en de onbeschoftheid. Je bent het zelf niet gewend.' Heel blij ben ik met alle vaste klanten. Zij kwamen al jaren regelmatig langs. Alles werd aangeschaft; eerst voor zich zelf en daarna voor hun kinderen. Hen gun je nu de krentjes uit de pap.' Ze lacht: 'De pareltjes met korting. Dat zijn de mensen die ik héél erg ga missen.'

'Onze tafelcultuur staat op het punt van verdwijnen'

Hoewel De Porseleinkast binnenkort een afgesloten boek is, gaan voor Van den Anker nieuwe deuren open. Zo blijft ze online actief met de verkoop van haar producten van enkele kwaliteitsmerken. Hiervoor heeft ze een fraaie bestelwagen aangeschaft. 'Ik word de persoonlijke adviseur aan huis; dat vind ik geweldig.' Ook wil ze lid worden van de schietschool en geeft ze etiquetteles. Ze lacht: 'Maar ik krijg nooit aanmeldingen, omdat mensen niet durven toegeven dat ze niet weten hoe het zit met de etiquette. En de anderen boeit het niet. Ik maak me niet druk om Zwarte Piet, want die zal wel blijven, maar onze tafelcultuur staat op het punt om te verdwijnen.'