“Kerken openstellen voor andere activiteiten”

Fusie parochiegemeenten in 2012

STREEK – De vijf parochies van Voorhout, Sassenheim/Warmond, Noordwijk en Noordwijkerhout, genaamd Cluster “Bollenstreek-Zuid”, gaan naar verwachting per 1 januari 2012 fuseren tot één nieuwe fusieparochie. Deze fusie is de onvermijdelijke uitkomst van het door het Bisdom Rotterdam geïnitieerde project “Samenwerking Geboden 2”: in de toekomst zijn er meer kerken dan priesters en de fusie moet de toekomst van de geloofsgemeenschap waarborgen. “We kunnen op meerdere manieren samen kerk zijn.”

Door Joep Derksen

Rob van de Velde, vice-voorzitter van de Bartholomeusparochie en tevens lid van de begeleidingsgroep, legt uit waarom de fusie plaatsvindt en wat de (mogelijke) gevolgen kunnen zijn voor de parochianen. “De ontwikkelingen binnen de Rooms-katholieke kerk, zoals onder meer het teruglopen van het aantal pastoors, diakens en pastoraal werkers, leiden ertoe dat de parochies moeten nadenken over samenwerken. Ook het aantal betrokken parochianen dat actief wil zijn in parochies loopt terug in Nederland. In de Bollenstreek praten we gelukkig over vitale en actieve geloofsgemeenschappen, maar in stedelijke gebieden kan het met minder kerkgangers en minder financiën een stuk problematischer zijn. We moeten met elkaar rekening houden met deze veranderende realiteit. Het bisdom heeft een prognose gemaakt naar de situatie binnen de parochies in het bisdom in 2015. Zij is tot de conclusie gekomen is dat de parochiële structuur zal moeten worden aangepast om ons op de realiteit van morgen voor te bereiden waarbij een herverdeling van beroepskrachten nodig is.”

Hij vervolgt: “Bij ons speelt op dit moment het onderwerp ‘kerksluiting’ niet; we verwachten niet dat een van de zeven kerken binnen afzienbare tijd gesloten wordt, al kijken we wel naar mogelijkheden om bepaalde kerken ook voor andere activiteiten open te stellen. Het is nog niet duidelijk wie van de huidige pastorale beroepskrachten deel gaan uitmaken van het pastorale team van de nieuwe parochie.” Momenteel zijn er vier pastoors actief in de vijf parochies, Van Vliet (Voorhout), Blokland (Noordwijk), Goumans (Noordwijkerhout) en Owel (Sassenheim/Warmond) en drie pastoraal werkers, mw. Van den Berg-Buis (Noordwijkerhout), mw. Hogervorst-van Kampen (Noordwijk) en De Groot (Voorhout). Een begeleidingsgroep en enkele taakgroepen zijn momenteel al actief om het fusieproces in goede banen te leiden.

Concurreren

Die begeleidingsgroep houdt zich met meerdere zaken bezig, zo laat Van de Velde weten: “We gaan voor een pastoraat op maat en kijken naar de zaken die we willen vasthouden en intensiveren. De taakgroep ‘Pastoraat op maat en Missionaire dynamiek’ houdt zich hiermee bezig. Hoe belangrijk is bijvoorbeeld het contact met de scholen en het verlenen van de pastorale zorg binnen de geloofsgemeenschap. Op welke wijze gaan we het geloof met elkaar beleven en hoe stel je de kerk en haar gebouwen open voor andere activiteiten dan huwelijk, doop en begrafenissen, zonder dat je concurreert met de lokale horeca? We willen de jongeren vasthouden, ook na de eerste communie en het vormsel, het project Rock Solid is een goed voorbeeld hoe wij dat in Voorhout proberen te realiseren. Daarnaast kunnen we ook bekijken of bepaalde diensten in een wat andere vorm gegoten kunnen worden, die mogelijk ook niet-parochianen aantrekken. Een andere taakgroep, Bestuurlijke eenwording, gaat onder meer een voorstel doen voor een nieuw bestuur, huishoudelijk reglement, organigram en een naam voor de nieuwe parochie. Daarnaast zal zij ook een voorstel doen voor het aanwijzen van een van de kerken als parochiekerk .”

De pastorale beroepskrachten worden in aantallen minder, maar het aantal kerken blijft wel hetzelfde. Kan het huidige aantal eucharistievieringen (met name in de weekenden) in die kerken blijven bestaan? Van de Velde: “Rond iedere kerk kan er voor gekozen worden om een pastoraatgroep op te richten van circa vijf personen die samen met het pastorale team de geloofsgemeenschap draaiende zal houden. Voor onze parochianen die gewend zijn om iedere week de eucharistie te vieren in de eigen kerk, kan de fusie veranderingen tot gevolg hebben, want een eucharistieviering vindt alleen plaats als er een priester aanwezig is. We krijgen in de toekomst situaties dat er in één of meer van de zeven kerken niet meer iedere weekend een eucharistieviering kan worden gehouden. Daar voor in de plaats komen er meer woord- en communievieringen of gebedsdiensten die door pastoraal werkers, toegewijde leken en vrijwilligers geleid worden. Zoals het er nu voor staat, kan het pastorale team volgens de berekeningen van het bisdom in 2015 bestaan uit twee priesters, één diaken en twee pastoraal werkers.

Ruggengraat

Van de Velde vervolgt: “De pastoraatsgroepen moeten de ruggengraat van de geloofsgemeenschap worden. Zij zorgen voor de coördinatie van het pastoraat van de parochie. Zij onderhouden de netwerken van de parochie en ook daarbuiten, zoals met andere kerken en de maatschappelijke dienstverlening. In deze positie geven zij impulsen voor afstemming en vernieuwing. Zij krijgen een benoeming van de bisschop en werken onder verantwoordelijkheid van het pastorale team. In Voorhout lopen we niet tegen het probleem aan dat we de mensen niet weten te vinden. Als je de eigen identiteit en activiteiten wilt behouden, moet de vitaliteit uit de eigen pastoraatsgroepen komen. Gebeurt dat niet, dan kan het gevolg zijn dat het kerkbezoek en aantal actieve vrijwilligers nog verder terugloopt.”

Wordt het dan niet tijd om minder stringent vast te houden aan de huidige conservatievere vorm van kerkdiensten houden? Met andere woorden, de diensten wat levendiger te maken. Niet voor niets zit de St. Bartholomeuskerk bijvoorbeeld stampvol met parochianen en niet-parochianen tijdens de carnavalsmis. Van de Velde: “Ik zou niet willen spreken van conservatieve vorm van kerkdiensten. Onder een nieuwe pastoor en een pastoraal team kan en zal er meer ruimte ontstaan voor de pastoraatgroepen, zodat je toch wat andersoortige vieringen kunt krijgen. Een Rooms-katholieke kerk kan bijvoorbeeld samen met een PKN-kerk een jongerenviering organiseren, met muzikale begeleiding door twee verschillende bands. We kunnen op meerdere manieren samen kerk zijn en in dat kader kan er mogelijk meer ruimte komen voor vernieuwende missen.” Hij besluit: “Zowel de parochianen als de pastorale beroepskrachten leven even in onzekerheid over de toekomstplannen. Maar er komt absoluut een resultaat uit waar wij vertrouwen in hebben en waarvoor de vijf parochiebesturen in 2011 hun goedkeuring moeten geven.”