“Zorg voor veiligheid gaat met een minimaal budget”

NOORDWIJK – Iedereen heeft water nodig, maar soms krijgen we een beetje teveel van het goede. Over deze problematiek werd zaterdag 29 januari gesproken tijdens de 47ste stamtafel, waar dijkgraaf Gerard Doornbos van het Hoogheemraadschap van Rijnland (HHR) een inleiding gaf over de waterhuishouding.

De plaatselijke visboer had goed geld kunnen verdienen, want de ruim honderd bezoekers van de stamtafel zaten in Proeflokaal Thomas als haringen in een ton te luisteren naar de dijkgraaf. Het HHR bestrijkt een gebied dat zich uitstrekt van Velzen tot en met Wassenaar, richting Gouda tot aan Amsterdam; in totaal 34 gemeenten. Doornbos liet weten dat het in zijn vak gaat om drie hoofdzaken: veiligheid, kwantiteit en kwaliteit van het water.

Sinds de watersnoodramp in 1953 is niemand meer door een vergelijkbare situatie om het leven gekomen en om dat risico zo klein mogelijk te houden, wordt flink geïnvesteerd om de “zwakke plekken” in de kust aan te pakken, zo liet Doornbos weten. De kustversterking in Noordwijk, die in de winterperiode van 2007 en 2008 plaatsvond, was hier een heel goed voorbeeld van. Voorafgaand aan deze werkzaamheden was er veel kritiek over de op handen zijnde kustversterking, maar uiteindelijk bleek geen enkele stamtafelaar zich tegen het resultaat van deze werkzaamheden te keren.

Schadevergoeding

Al blijft er nog een etterend wondje over, want negen ondernemers wachten na drie jaar nog altijd op het laatste deel van de toegezegde schadevergoeding. “Het project zelf is binnen het budget en de gestelde tijd gedaan, maar het allerlaatste staartje van de schadevergoedingsbetaling duurt inderdaad schandalig lang”, zo gaf de dijkgraaf grif toe. Hij zag dit als een leerpunt, waarvan hij vond dat zoiets niet meer mag gebeuren tijdens en na de afronding van het kustversterkingproject in Katwijk. Daar was toehoorder Arie Balk, eigenaar van het Alexander Hotel, het roerend mee eens. Hij complimenteerde Doornbos voor het resultaat van de kustversterking, maar was uiterst ontevreden over het feit dat de schadevergoeding nog altijd niet afgerond was. “In 2006 zijn ons gouden hoorns toegezegd en op 1 september 2007 zijn we allemaal dicht gegaan en van het strand vertrokken. De strandtenthouders zouden gecompenseerd worden voor een bedrag van 650.000 euro. Hiervan is 200.000 euro nog altijd niet uitgekeerd: dat is een schijntje op een totaal budget van 20 miljoen euro en toont een kruideniersmentaliteit aan van het waterschap.”

Van de 25 ondernemers hebben 14 hun volledige schadevergoeding uitgekeerd gekregen. De overige negen wachten nog op een restbetaling van 25% van de totale som. Doornbos wilde geen garantie geven, maar zegde toe alles in het werk te stellen om deze schadevergoedingsregeling voor 1 mei af te ronden. “Dit punt is een frustratie bij Rijnland zelf. We zijn erg blij dat het hele project goed verlopen is, maar een onafhankelijke schadecommissie moet het totaalbedrag uiteindelijk goedkeuren. Zij doen hun werk zeer grondig. Ik heb de voorzitter van deze commissie boze brieven en een ultimatum gestuurd en ik zal mijn stinkende best doen om ervoor te zorgen dat de laatste negen schade-uitkeringen voor 1 mei geregeld zijn.

Het Hoogheemraadschap bestaat al sinds 1250 en tegenwoordig is de kans dat het mis kan gaan door bijvoorbeeld een overstroming één op 10.000. “Maar dat kan nog altijd morgen zijn”. Eind augustus vorig jaar zijn de inwoners in de regio Zoetermeer aan een ramp ontsnapt, zo liet de dijkgraaf nu weten. “Toen viel er meer regen in een etmaal dan normaal in een maand gebeurd. We moesten extra zandzakken neerleggen bij het hoogwatersysteem daar. Die boezem van het waterbeheer was de zwakste schakel en als het nog enkele uren meer geregend had, zou die boezem overstroomd zijn.” Het Hoogheemraadschap besloot op het laatste moment om een noodoplossing niet door te laten gaan: het doorsteken van een dijk, zodat een gebied met “enkel” veehouderijen zou onderlopen. Het vee en de daar wonende mensen zouden voor die tijd geëvacueerd moeten zijn. Doornbos: “Het was op het randje, maar uiteindelijk kwam de voorspelde regen niet.”

Afschaffen

Al jaren wordt gesproken over het afschaffen van het Hoogheemraadschap en, niet verrassend, liet Doornbos weten hier geen voorstander van te zijn. “Als je aan zou kunnen tonen dat het waterbeheer beter en goedkoper was, zou ik voorstander zijn. Maar bijna 800 jaar geleden wisten de overheden al dat veiligheid beter aan anderen overgelaten kan worden. Alle overheden zeggen wel dat ‘safety first’ komt, maar ze doen het niet. Ik mag mijn geld nergens anders aan besteden dan aan de zorg voor het water. Dat blijkt door de eeuwen heen de beste garantie om het water veilig te houden.” Die zorg voor de veiligheid gaat met een minimaal budget, zo oordeelde Doornbos: “Als waterschap hebben we in deze regio minder dan een miljoen tot onze beschikking. Als de provincie de zorg voor het water overneemt, zijn ze dat bedrag al kwijt als ze een extern adviesbureau een onderzoek laten uitvoeren.”

De dijkgraaf kreeg steun uit onverwachte hoek; oud-wethouder en Hoogheemraad John Steegh uit Leiden: “Het is geen goed idee om het bestuur van de waterschappen af te schaffen. Een dijk moet stevig zijn.” Wel gaf hij aan dat kostenbesparende keuzes gemaakt kunnen worden: “Hoe schoon wil je het water hebben? Ook moeten we kijken naar de waterverontreiniging die ontstaat door bijvoorbeeld de bollenteelt.”