Alice in Oegstgeester Wonderland

JOEP DERKSEN

OEGSTGEEST – Zodra een officieel onderzoeksbureau de gemeentelijke organisatie gaat vergelijken met Alice in Wonderland, weet je dat het niet goed zit. Het rapport ‘Het Lek Boven En Stoppen’ van adviesbureau Public Profit BV maakt compleet gehakt van de wijze waarop het gemeentebestuur en de ambtenaren de afgelopen jaren hebben gewerkt. ‘Als je niet weet wat je wilt, maakt het ook niet uit wat je doet.’

Deze quote is volgens Public Profit BV vrij vertaald uit Alice in Wonderland en de vijftien woorden omschrijven perfect de manier waarop besluiten werden genomen en gehandeld werd. Zo stelt het rapport dat er sprake is van ‘gebrek aan inzicht in de flexibiliteit van de exploitatie’ en ‘beperkingen in de wijze waarop de financiële sturing binnen de gemeente is georganiseerd’. Ook is het niet altijd duidelijk op basis waarvan programma’s worden gemanaged en aangestuurd. De chaos is zelfs zo groot dat enkele ambtenaren een eigen schaduwboekhouding bijhouden, om in ieder geval voor zichzelf nog een beetje het overzicht te behouden.

Het onderzoeksbureau heeft gesproken met bestuur, management en vertegenwoordigers van Servicepunt 71. Ook de raadsleden hebben in een aparte sessie hun visies kunnen geven. De resultaten van het onderzoek zijn schokkend. Professionaliteit en vakvolwassenheid is ver te zoeken in de organisatie; ook bij het management. De raad heeft geen vertrouwen in het college, daar waar het de financiële sturing en de grip op het gemeenschapsgeld betreft. Financiële lange termijn planning is niet aan de orde. ‘Wantrouwen en onvrede vechten om de voorrang’. Het wantrouwen wordt versterkt door de ervaringen van de raad. De begrotingen en voortgangsrapportages werden opgesteld door het vorige college, maar direct nadat de raad deze financiële stukken had aangenomen en er moties en amendementen op had losgelaten, verdwenen de papieren weer in de donkere krochten van de diepste bureauladen. Public Profit stelt hierover: ‘De uitvoeringspraktijk is een andere dan zoals verwoord in beide sturingsdocumenten.’

Het gemeentebestuur blijkt echt geen idee te hebben waar ze mee bezig is. ‘De kostendekkendheid van de leges is niet of nauwelijks vast te stellen en ook de administratie van de beoogde opbrengsten van samenwerkingsverbanden is niet transparant. Een gerichte sturing op de opbrengsten in relatie tot de gemaakte kosten is daardoor niet of nauwelijks mogelijk.’ Het college was niet in staat om de zaken in de hand te houden. Het onderzoeksbureau stelt: ‘Gebrek aan financiële sturing leidt tot afname van vertrouwen bij de raad. Het college is weinig actiegericht op verbetering van de financiële sturing. Integraal management is een loos begrip en is onvoldoende geconcretiseerd.’

Het is erg gemakkelijk om het college van burgemeester en wethouders de schuld te geven, maar deels verantwoordelijk zijn ook alle politieke partijen in de gemeenteraad. Het is hun taak om het college te controleren en de afgelopen jaren is het gemeentelijk beleid verworden tot een zooitje. Een organisatie waar geen afdelingsplannen of afdelingsrapportages gemaakt worden en waar geen tussentijdse bijsturing plaats vindt, is tot mislukken gedoemd. Dat de vier wethouders nog ruim twee jaar in het pluche hebben kunnen blijven zitten, is ook te wijten aan de onmacht van de raad, die tot donderdag 8 november nooit een meerderheid heeft kunnen creëren om de hoofdverantwoordelijken voor het bestuurzooitje tot de orde te roepen. Nu lijkt het, mede gezien het financiële tekort van bijna 100 miljoen euro, nog maar een kwestie van (korte) tijd totdat ‘hogerhand’ Oegstgeest dwingt om haar zelfstandigheid op te geven.