Lokker plant bestuurlijke bom

NOORDWIJK – Het was niets meer en niets minder dan een bestuurlijk bommetje, dat burgemeester Jan Pieter Lokker lanceerde tijdens de nieuwjaarsreceptie van zaterdag 4 januari. Hij pleitte voor het afschaffen van de commissievergaderingen en een nieuwe manier van werken waarbij ‘burgerpanels’ (groepjes inwoners die meepraten en meebeslissen over een bepaaldekwestie, JD) besluiten nemen. Als die besluiten binnen de regels vallen, kan de gemeenteraad niets anders doen dan er een goedkeuringsstempel op te zetten. Het was een revolutionaire stellingname en nu is het afwachten of de gemeenteraadsleden de politieke moed hebben om dit initiatief te verwezenlijken.

Lokker liet onder meer weten: In de participatiesamenleving staat de eigen verantwoordelijkheid van de burger centraal en wordt meer initiatief en actie van inwoners gevraagd om eigen en andermans problemen op te lossen. Dit betekent wel dat de politiek ruimte zal moeten bieden aan de inwoners om ook buiten de bestaande kaders en structuren oplossingen te bedenken en uit te voeren. De gemeente zal bereid moeten zijn om bestaande regelgeving aan te passen of deze zelfs even los te laten om maatschappelijke initiatieven in de vorm van experimenten in dorp, wijk of straat mogelijk te maken.’

‘Vernieuwing van het openbaar bestuur begint bij de gemeente. In diverse gemeenten in Nederland wordt al langer geëxperimenteerd met nieuwe vormen van politieke besluitvorming. In al deze gevallen wordt gezocht naar een manier van vergaderen die de politiek rechtstreeks in verbinding brengt met de inwoners en waar het bestuur de beweging heeft gemaakt van een gesloten naar een open vergadercultuur. Alle oproepen om mee te praten en mee te doen krijgen pas echt betekenis als inwoners ook mogen meebeslissen. Daarmee verliest de gemeenteraad weliswaar haar beslismonopolie, maar wint zij aan democratisch gehalte. Het gemeentebestuur moet daarbij het experiment niet schuwen en laten we daarom in 2014 een eerste stap zetten op weg naar een participatiedemocratie.’

De burgemeester geeft een voorbeeld met het instellen van digitale platforms en burgerpanels. ‘Elk moment van de dag kan de moderne burger de gebeurtenissen in de wereld volgen en zich een mening vormen. Hij zoekt en vindt verbinding met andere burgers steeds vaker via sociale media. Door het creëren van een of meer digitale platforms is de gemeente in staat om inwoners direct te betrekken bij beleids- en besluitvorming. Door middel van representatieve, dus breed samengestelde burgerpanels, kunnen inwoners die hiervan lid zijn zich uitspreken over beleidsvoornemens of met initiatieven komen. De platforms fungeren als digitale ontmoetingscentra waar de leden van het burgerpanel inloggen met hun DigiD en alle relevante informatie vinden over voorgenomen beleid.’

Hij gaat verder: ‘In de nieuwe werkwijze stellen de raadsleden vooraf de noodzakelijke randvoorwaarden(kaders) vast. Valt een besluit van het burgerpanel binnen de vooraf gestelde voorwaarden, dan neemt de raad het besluit over. De raadszaal wordt ingericht als centrum waar inwoners, politici, bestuurders en ambtenaren elkaar fysiek ontmoeten, informatie delen en met elkaar de dialoog aangaan. Deze gesprekken komen in de plaats van de gebruikelijke commissievergaderingen. Zo wordt de raadzaal het ‘open huis’ van de gemeenschap waar politici en ambtenaren in direct contact treden met inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners.’

Ook de werkwijze van het ambtelijk apparaat moet fors veranderen. ‘Deze nieuwe rol van het gemeentebestuur vereist dat de ambtelijke dienst volledig dienstbaar wordt gemaakt aan de participatieplatforms. Ambtenaren moeten zelfstandig naar buiten kunnen treden om verbinding te maken met ondernemers, maatschappelijke organisaties en inwoners waarbij het onderwerp centraal staat. Op die manier hebben maatschappelijke initiatieven meer kans van slagen omdat vanaf het begin de ambtenaar meedenkt en meewerkt aan de oplossing.’

Lokker besluit: ‘Stop met de discussie over de ideale structuur of schaal van de gemeente. Zoek naar oplossingen en ideeën ook buiten de grenzen van de eigen gemeente. Veel kennis en ervaring is op vele nationale en regionale dataplatforms te vinden en zijn beschikbaar om te gebruiken. De nieuwe gemeente is per definitie een grenzenloze gemeente die, afhankelijk van het op te lossen probleem, de samenwerking zoekt met gemeenten, maatschappelijke organisaties en private partijen tot ver buiten de eigen regio.’