Column

Aan het einde van het jaar had ik een prettig gesprek met John en Martien Hoogenboom, de eigenaren van het pontje naar Kaageiland. Hun perikelen met de gemeente over de financiële afspraken met betrekking tot het pontbeheer zijn al breed uitgemeten in deze krant.

De beide heren wezen naar één specifieke ambtenaar, waarvan ze het donkerbruine vermoeden hebben, dat hij hen het leven zuur probeert te maken. Nou kan ik natuurlijk niet zeggen of hier sprake van een 'broodje aap-verhaal' is, of dat er een kern van waarheid in zit, waarde columnlezer. Maar het zette me wel aan het denken.

In Nederland hebben we te maken met een 'trias politica'; de scheiding der machten. Het land wordt bestuurd door de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht. De wetgevende macht stelt wetten op, de uitvoerende macht voert het dagelijks bestuur van de staat uit en de rechterlijke macht toetst die uitvoering aan de bestaande wetten. Er is echter één groot probleem met deze trias politica. Het heeft er toe geleid, dat er een vierde macht is ontstaan; de macht van het ambtelijk apparaat.

Bestuurders komen en gaan namelijk, maar de ambtenaren blijven op hun posities. Af en toe verschuiven ze van plek of krijgen ze een promotie, maar hun kennis en contacten blijven continue aanwezig. Terwijl raadsleden en wethouders na vier jaar of acht jaar al weer weg zijn. Ze worden vervangen door nieuwe politici en bestuurders, die meer of minder enthousiast beginnen aan hun taak. En als een politicus iets té enthousiast wordt en het naadje van de kous willen weten over wat er allemaal gebeurt in deze of gene ambtelijke organisatie, krijgt hij precies wat hij hebben wil: alle informatie. Dus álle documenten en bestanden, waar de kritische politicus twee levens voor nodig heeft om deze informatie te doorgronden. Het is een beproefde tactiek om de politici hun plaats te wijzen.

Steeds vaker hoor ik een raadslid verzuchten, dat de politici moeten zoeken naar informatie. Vragen richting het college van burgemeester en wethouders worden welhaast continue door ambtenaren beantwoord, vaak in omfloerste bewoordingen. En het antwoord is dan zodanig opgesteld, dat het gemeenteraadslid nog niets wijzer is geworden. Dit alles komt de democratie niet ten goede en is zelfs een ondermijning van ons democratische systeem. We hebben namelijk geen enkel idee van wat er in de kantoortjes van de ambtenaren allemaal besproken wordt. Ook zijn deze mensen niet gekozen, maar fluisteren ze wel allemaal ideeën en voorstellen in bij de gemeentebestuurders. Daarom zou het beter zijn, als ook de ambtenaren iedere vier jaar overgeplaatst worden naar een andere gemeente. Zo voorkom je, dat er een machtsbasis wordt gecreëerd en verstevig je de democratische rechtsstaat.

Met dit idee, waar u zich tijdens de jaarwisseling over kunt buigen, wens ik u het allerbeste toe voor het komende jaar 2017!

Joep Derksen