Serie: Dit is de tijd van de duurzaamheid

,,Energie uit de Zwet''

Joep Derksen interviewt deze weken inwoners van Kaag en Braassem, die zich op de een of andere manier inzetten om hun omgeving een stukje duurzamer te maken. En zo dus meewerken aan een betere wereld. Deze week: deel 4; Peter Aarden, de eerste particuliere bezitter in Nederland van een warmtepomp aangesloten op het open water.

[ROELOFARENDSVEEN] Wanneer het woord 'warmtepomp' valt, denk je automatisch aan een warmtepomp die functioneert op grondwaterwarmte. Hierbij moet in de grond geboord worden, zodat het water, dat enkele tientallen meters onder ons ligt gebruikt kan worden. Maar Peter Aarden woont naast de Zwet en hij bedacht, dat het ook mogelijk moet zijn om dat water te gebruiken voor een warmtepomp.

En met dat idee ging hij aan de slag. Het bleek nog niet zo eenvoudig om dit voor elkaar te krijgen, want een rendabel kleinschalig warmtepompsysteem  die op open water is aangesloten komt nagenoeg niet voor in Nederland. Aarden ging niet over één nacht ijs. Hij benaderde verschillende installateurs, maar koos het bedrijf uit, dat daadwerkelijk met hem meedacht om de uitdagingen voor een 'oppervlaktewater warmtepomp' te overwinnen. Daarnaast vroeg en kreeg hij toestemming van zowel de gemeente Kaag en Braassem als het Waterschap om het water in de Zwet te gebruiken voor het opwarmen van zijn huis.

De in de Noordoostpolder geboren Aarden woont sinds 2000 in zijn huis aan de Zwet. Eerder liet hij al vloerverwarming en warmtemuren plaatsen. ,,Warmtemuren zorgen er voor, dat de warmte over een groot oppervlak verspreid wordt; dat is met name in de slaapkamer prettig. Een radiator geeft luchtcirculatie en daarmee ook stof af.'' Een tijd geleden begon de CV-ketel kuren te vertonen. En Aarden stond voor de vraag, of hij een nieuwe CV-ketel zou aanschaffen, of zijn huis op een duurzamere manier te gaan verwarmen. ,,In Scandinavische landen zag ik warmtepompsystemen, die goed werken. We moeten hier van het gas af en ik wilde de mogelijkheid van een warmtepomp onderzoeken. Daarbij ligt ons huis aan het water. De gedachte was om gebruik te maken van De Zwet als energiebron.''

Een warmtepomp kan normaliter alleen werken door een 10.000 euro kostende grondboring, om zo het benodigde grondwater te bereiken. Waarom dan niet het benodigde water uit de Zwet pompen, zo leek de eenvoudige gedachte. Simpel bleek deze oplossing echter allerminst. ,,Er blijken behoorlijk wat risico's te zitten aan een warmtepomp, die gevoed wordt door oppervlaktewater. De investeringskosten zijn wel minder, dan bij andere warmtepompen, maar je moet het oppervlaktewater door filters aanzuigen. Dan gaat het om 25 liter water per minuut en daarvoor zijn extra pompen nodig, die ook weer energie kosten. De vervuiling in het water kan er voor zorgen dat de filters en platenwisselaars verstopt raken. Je kunt dus grote onderhoudsrisico's en kosten krijgen.''

Aarden heeft geen zorgen over olieresten, die in het water in zijn huis komen. ,,Olie drijft bovenop het water; onze filters zitten vijftig centimeter onder het water, al is er wel enige angst voor algengroei, waardoor de filters dicht slibben.'' Écht koude vriesdagen heeft deze warmtepomp, die enkele maanden geleden is geplaatst nog niet meegemaakt. Maar het ziet er naar uit, dat deze warmtepomp ook goed functioneert als het wat kouder is, al verbruikt het systeem dan wel meer energie. Dichtvriezen van het systeem; daarover zijn geen zorgen, want het moet wel héél hard vriezen als het water in de Zwet een ijslaag van 50 centimeter krijgt.

Het is nog te vroeg om échte conclusies te trekken, maar over het algemeen is Aarden tevreden met zijn nieuwe systeem. ,,Dit is nog een experimenteel project, zodat anderen lessen kunnen trekken uit onze ervaringen. We willen onze kennis graag delen met anderen, zodat dit systeem een beter CO2-rendement kan krijgen tegen een betere prijs.'' We werken nog een beetje te kort met deze warmtepomp om nu alle vreugde-uitingen op tafel te gooien, maar het systeem gedraagt zich naar verwachting. Het vervuilt niet te snel, en de energie-opbrengst is nagenoeg als verwacht. Het is goed, dat we zonnepanelen op ons dak hebben en daardoor overcapaciteit hebben, want in een warmtepomp gaat elektrische energie. In dit systeem zo'n 4.000 kilowatt per jaar. Omdat wij zelf energie opwekken, is dat niet zo erg, maar als je die extra energie zou moeten inkopen, ben je zo'n 800 euro per jaar kwijt. Nu hebben we al een besparing op onze energierekening van bijna  80 procent.’’

Uiteindelijk wil Aarden helemaal van het gas af. Maar kabelbedrijf Liander moet hier ook aan meewerken. ,,Als je volledig van je gascontract af wilt, berekent Liander maar liefst 620 euro aan afsluitkosten. Dat kan ik niet goed plaatsen. De Nederlandse overheid wil, dat we in 2050 gasloos zijn, daar staat zo'n hoge afdopprijs haaks op.“

Aarden heeft een emailadres geopend, voor vragen over een warmtepompsysteem: zwetwarmtepomp@gmail.com. Hij besluit: ,,Ik ben heel blij, dat onze warmtepomp bijdraagt aan de vermindering van CO2 uitstoot en dat wij deze pilot gestart zijn. Het blijkt, dat je als particulier een rendabel warmtepompsysteem kunt installeren, met gebruik van het oppervlaktewater en met acceptabele investeringen. We doen het ook om de wereld zelf wat duurzamer te maken. De zorg voor je milieu en omgeving geeft mij goed en comfortabel gevoel. Daarin zit mijn motivatie.''
Bent u, of kent u iemand, die duurzaam bezig is? Laat het weten via: info@writing4u.nl.