Serie: De tijd van de duurzaamheid

Liefde voor het leven

Joep Derksen interviewt deze weken inwoners van Kaag en Braassem, die zich op de een of andere manier inzetten om hun omgeving een stukje duurzamer te maken. En zo dus meewerken aan een betere wereld. Deze week: deel 10: transitiearchitect Philine Krosse, die zich samen met andere inwoners van Rijnsaterwoude gaat inzetten om het dorp integraal te verduurzamen.

Het Braassemermeer kan namelijk een enorme warmtebron zijn, waardoor alle woningen in het dorp gasloos gemaakt kunnen worden. Philine Krosse (39) werkt als afgestudeerd architect aan de vormgeving en realisatie van gebouwen, omgevingen en trajecten, die er voor zorgen dat mensen zich er thuis voelen en tot hun kracht komen in deze complexe wereld en de uitdagingen waar we voor staan. De verbinding met de natuur is essentieel om ook het verantwoordelijkheidsgevoel voor het collectief te gaan voelen en vanuit daar te handelen. Dit is wat zij al van jongs af aan doet. “Mijn projecten hebben vele vormen en doorkruisen de bestaande hokjes, vandaar de naam transitiearchitect”.

Haar ideeën werden op veel plaatsen met enthousiasme onthaald, maar bij de uitvoering stokte het. ,,Voor zulke duurzame ontwikkelingen zijn veel partijen nodig. En al die partijen dienen de gebaande paden te willen verlaten en te gaan innoveren.'' Om hierover te leren, hoe die gemeenschappelijke uitvoering wel mogelijk wordt, ging ze bij koplopers op het gebied van systeeminnovatie, co-design en transitiemanagement werken. ,,Ik kan niet anders leven, ik word letterlijk ziek als ik aan onduurzame trajecten bijdraag en zelf bouw aan die schijnzekerheid. Zo blijf ik telkens op mijn pad, hoe zwaar dat pad ook is.''

Vanuit haar verwondering dat zo weinig kennis van de energietransitie bij particulieren huiseigenaren terecht komt, organiseerde Philine met een aantal inspirerende sprekers een informatiebijeenkomst in haar dorp. Met als uitkomst een groot enthousiasme bij de tientallen aanwezigen om te onderzoeken of een warmtenet vanuit het Braassemermeer een effectieve oplossing is voor de wamtevraag van alle huizen van Rijnsaterwoude. “Het hele systeem dient tegelijkertijd dezelfde kennis te krijgen, zegt ze. Van daaruit kunnen we samen gaan ontwikkelen.'' Met het systeem bedoelt zij alle betrokkenen bij zo'n ingewikkeld vraagstuk; experts, ambtenaren, bewoners, leveranciers en bestuurders. ,,Doordat iedereen geïnformeerd wordt en de belangen dan met elkaar in relatie worden gebracht, kunnen ook de moeilijke keuzes gemaakt worden.''

,,De initiatieven vanuit de bewoners en sprekers zijn sinds de bijeenkomst nog elke week aan het groeien. Ik ben in mijn eentje begonnen, de groep bewoners die investeren groeit gestaag en ook de betrokken experts dragen veel bij.'' Onder druk wordt alles vloeibaar. “Het belangrijkste nu is om onderzoeken welke mogelijkheden er zijn voor het dorp en wat dit betekent voor de verschillende huishoudens. Met die kennis zal er nog meer beweging kunnen komen.” Omdat de Herenweg vanaf eind 2018 volledig op de schop gaat en Rijnland nu ook bezig is met de dijk, is er een momentum om met elkaar anders met deze investeringen om te gaan en te kijken of er direct duurzame voorzieningen kunnen worden aangelegd. ,,Dit zal op de lange termijn veel gemeenschapsgeld kunnen schelen en zorgt tegelijkertijd voor minder ingrijpende investeringen voor de huiseigenaren.''

Gemakkelijk wordt het traject naar een ,,collectieve, cocreatieve en integrale ontwikkeling'' niet, zo beseft Philine terdege: ,,Dit initiatief vraagt van alle betrokkenen ook om afscheid te nemen van het bekende. Met de juiste betrokken mensen en op het geschikte moment is er opeens beweging mogelijk. Er is geen één waarheid; we hebben allemaal een stukje van de puzzel en door de verbinding met elkaar kunnen we samen tot de volgende duurzame stap komen. De tijd dat het helemaal gepland, beheerst en uitgevoerd kon worden is voorbij.''

Het ministerie van economische zaken is op zoek naar proeftuinen op het gebied van het gasvrij maken van meer dan 500 woningen. Philine: ,,Als Rijnsaterwoude maken we een kans, omdat ze nu vooral proeftuinen hebben, die in het stedelijk gebied liggen. Met wat we hier leren, kunnen we ook veel betekenen voor de noodzakelijke ontwikkeling bij alle andere dorpen in het hele Hollandse Merengebied. Dus kan dat meteen leiden tot opschalen, zodat onze huizen voor hun warmte worden aangesloten op de omliggende meren. Dit scheelt enorm in de impact dat bijvoorbeeld windmolens en zonnevelden hebben op het door ons geliefde landschap.''