‘Grenspalen moet je markeren’

LISSE – Bert Kölker gaf op 31 juli een presentatie voor de monumentencommissie over grenspalen en pleitte ervoor om deze historische palen aan te wijzen als gemeentelijk monument. Dinsdag 18 september maakte wethouder Guus Mesman bekend dat hij dit verzoek zal inwilligen. Wie is de man die onderdelen uit de geschiedenis weer in de belangstelling zet?

Kölker had bij het begin van het interview het nieuws over de aanwijzing nog niet gehoord en reageert: ‘Dit is fantastisch, het is echt geweldig nieuws dat de grenspalen beschermd worden! Vele jaren geleden heeft de heer Hulkenberg al vijf grenspalen in kaart gebracht en nu zijn er negen bekend, mede dankzij Lissers die me vertelden over tot nog toe onbekende palen. De meest recente grenspaal die herontdekt is, en waar de gemeente nog niet van op de hoogte is, bevindt zich aan de Loosterweg, bij de scheidingssloot met de Keukenhof.’

Onderzoeken

De 77-jarige Kölker woont al veertig jaar in Lisse en was in zijn werkzame leven rijksarchivaris. Hij is de man geweest die de gemeentearchieven van de Noord Hollandse gemeente geregionaliseerd heeft, wat betekent dat hij van 96 verschillende archieven heeft omgevormd tot een bestand van tien verschillende archieven. Zijn werk wordt nog altijd voortgezet, maar nog altijd zit hij niet stil. Hij heeft meerdere boekjes geschreven, zoals het Groot Hollands Molenboek.

‘Oude kaarten zijn een uit de hand gelopen hobby en mede hierdoor werk ik nog altijd in archieven. Het onderwerp om grenspalen in kaart te brengen, is me eigenlijk komen aanwaaien. Ik vroeg me af wat ik zou onderzoeken in Lisse en ben in eerste instantie begonnen om gevelstenen en eerste steenleggingen te inventariseren. Gedurende dit onderzoek kreeg ik van inwoners de tip over grenspalen die zich her en der bevinden.’

Hillegom beschikt over 60 grenspalen en Bloemendaal heeft ver over de 80 grenspalen op haar grondgebied staan. Maar van Lisse was het aantal grenspalen niet bekend en de Vereniging Oud Lisse benaderde Kolker in 2006 om dit te weten te komen. Hij vertelt: ‘De kwaliteit van de grenspalen verschilt enorm: er zijn erbij die verscholen en half op de grond liggen. Anderen, zoals de Halfscheydtpaal zijn goed onderhouden. Daarnaast heb je ook het paaltje met het Veenenburgwapen erop, dat aangeeft waar het landgoed van Veenenburg eindigde. ‘Dit is een prachtige paal die ik heb gefotografeerd en gedocumenteerd.’

Monument

Zijn alle grenspalen binnen de gemeente Lisse nu ontdekt? ‘Dat weet ik nog niet. Mogelijk staan er in de Keukenhof ook nog palen. Ik ben bezig een wetenschappelijk verantwoord artikel op te stellen met daarin alle in kaart gebrachte grenspalen. Nu de gemeente de grenspalen als gemeentelijk monument wil bestempelen, pleit ik er ook voor dat Lisse de grenspalen markeert: leg een klein stoepje met tegels om de palen heen, want zij staan nu vaak midden tussen de bramen en de distels. Plaats daarnaast ook een bordje met informatie, zodat het aantrekkelijker wordt voor toeristen om de palen te bekijken. Maar heel belangrijk is, dat deze palen niet verplaatst worden!’

Kölker weet al wat zijn volgende project wordt: ‘Ik wil uitzoeken wat godsdienst is en ga me verdiepen in de Aziriers, Mesopotamie en Oud Syrie. Later dit jaar ga ik naar Jordanie en ik wil erachter komen hoe religies als het Jodendom en de Islam zich ontwikkelt hebben in de periode tussen 200 bc en 200 ad.'