Op zoek naar het Indiana Jones-gevoel

Zeven – De funderingen van onze moderne samenleving zijn helemaal terug te voeren tot het Romeinse Rijk. Letterlijk; want tijdens de opgravingen in Katwijk en Valkenburg van het project Rijnlandroute werden honderden waardevolle antiquiteiten gevonden. Bovendien is een oude Romeinse grensweg, met een lengte van 250 meter, ontdekt en staat nu op de nominatielijst voor UNESCO Werelderfgoed.



JOEP DERKSEN



We wonen, reizen en werken op kostbare grond, die niet waardevol is vanwege goud of mineralen maar door de historische artefacten die overal tevoorschijn kunnen komen. En Jeroen Loopik, Senior KNA Archeoloog van ADC ArcheoProjecten, is een van de weinige gelukkigen die al dat moois uit de grond mag halen. Of het in kaart brengen, waarna de restanten van oude boerderijen en schuren volledig vernietigd worden door het ene of andere bouwbedrijf.



Loopik heeft dan ook niet de illusie, dat er over 2.000 jaar nog iets over is van alle gebouwen, die er nu in Nederland staan. ,, Tot voor kort liet men vrijwel alles in de grond met rust. Maar als nu dingen gesloopt worden, wordt alles verwijderd. Hiermee wordt veel van het archeologisch erfgoed vernietigd en dat is dé reden, dat we onderzoek willen doen. We willen controleren, wat er in de grond zit, voordat het weggehaald wordt.’’



Met alle bouwactiviteiten door de jaren heen, is het maar de vraag of het archeologisch zeven van de grond over honderd jaar nog steeds wordt uitgevoerd. Loopik: ,,De archeologie lijkt zich te verplaatsen van de grond naar het archief; kun je dan nog over archeologie spreken? Uiteindelijk is mijn beroep ten dode opgeschreven. Maar aan de andere kant, moet je jezelf als archeoloog altijd de vraag stellen: ‘Weten we voldoende?’ Hoe nuttig is het, als je voor de tweehonderdste keer een huisplattegrond opgraaft; je leert daar niets nieuws van.’’



Toch krijgt Loopik iedere keer een kick van de graafwerkzaamheden. Onder ieder stukje zand of grasplag kan een duizend jaar oud voorwerp liggen. Meestal vindt hij resten van boerenhoeves, maar vaak ook potscherven. En soms, heel soms, zitten er unieke vondsten bij. Zoals de oude Romeinse grensweg, met als onderdeel een heel bijzondere heipaal: met een inscriptie er op: COH2CR. Dat staat voor ‘Het Tweede Cohort Civium Romanorum’, oftewel een Romeins cohort van 500 man groot. ,,Die palen zijn van een militaire aannemer geweest en dat bedrijf kunnen we koppelen aan de bouw van de Romeinse weg’’, glundert Loopik.



Een andere bijzondere vondst is een puntgave houten stoel uit de 12^de eeuw in de Delftse Schie. Deze staat nu in een museum. ,,En vorig jaar hebben we in Valkenburg een knop van een Romeins bed gevonden. Dat is vrij uniek, want zo’n knop is maar één keer eerder ontdekt in Nederland. En die was nog veel simpeler uitgevoerd ook. Onze knop is de mooiste knop van Nederland.’’



Hoe voelt het om iets moois te vinden? Het geeft je een soort Indiana Jones gevoel. Je ontdekt iets, net als Marco Polo deed. Een voorwerp dat honderden jaren in de grond heeft gezeten en dankzij jouw werk voor het eerst het daglicht bereikt. Je ziet sporen van mensen van jouw voorouders, die veel eeuwen terug leefden. Dat je een potje of stoel in jouw handen hebt, die 2.000 jaar geleden door iemand werd gebruikt: dat geeft zo’n gaaf gevoel!’’