“Oorlog is zinloos”

Defilé als afbetaling ereschuld

KATWIJK – Het bevrijdingsdefilé en de grote parade brachten tienduizenden mensen uit de regio en ver daarbuiten naar het oude vissersdorp. De hoogstgewaardeerde gasten waren ongetwijfeld de 25 Canadese en tien Engelse militairen die in de Tweede Wereldoorlog hebben meegeholpen om Nederland te bevrijden. Samen met de Nederlandse veteranen krijgen zij een militair saluut van de deelnemers aan het defilé. “Wij waren de gelukkigen die de oorlog overleefden.”

Door Joep Derksen

Op de straten bruist het voorafgaand aan het defilé van de activiteiten. Bij de honderden kraampjes is er van alles te koop; van grote stuiterballen tot Vietnamese loempia’s. Tijdens het middaguur en in afwachting van het defilé genieten de veteranen van een meer dan welkome versnapering op het gemeentehuis. Tijd genoeg dus voor enkele van hen om een interview af te geven.

Zo is daar Kees Nievaart (81), die in 1949 naar Indië is gegaan en in 1951 nogmaals terug ging. Evenals de andere veteranen draagt hij een witte anjer. Als eerbetoon voor Prins Bernard? “Absoluut! Wat hij voor de veteranen heeft gedaan, is grandioos.” Hij vertelt over de oorlogsjaren: “Ik heb nooit echte angst gehad en er geen trauma’s aan overgehouden. Ik had eigenlijk een mooie tijd in de tweede wereldoorlog en heb geen honger geleden. Mijn vader zorgde er altijd voor dat er ’s avonds eten in huis was.” Over 4 en 5 mei: “We moeten de jongens die wel gesneuveld zijn blijven herdenken en de bevrijding van ons land moet altijd gevierd worden.”

Piet Kuyvenhoven (84), lid van de VOMI (Vereniging Oud Militairen Indië en Nieuw-Guineagangers Nederland), was dit jaar voor het eerst niet meer bij de viering in Wageningen: “Ik kon het niet meer opbrengen om daar uren te blijven staan.” Over de redenen waarom hij in 1945 naar Indië is gegaan als oorlogsvrijwilliger, laat hij weten: “Ik zat in de illegaliteit en we wisten van de toestanden in Indië. Daar zaten vijf miljoen Nederlanders in kampen. Na de eerste politionele actie verliep het goed, maar daarna kregen we de publieke opinie tegen.”

Rolstoel

De aan een rolstoel gebonden Kees van Schie (82) diende eveneens in Indië, van 1948 tot 1950. Hij fulmineert: “Toen we terug kwamen, werden we in de hoek gekeild. Onze mensen werden uitgemaakt voor moordenaars, maar als jij niet schoot, dan schoten ze jou dood. We hebben eerherstel gekregen, maar wat ze toen met ons gedaan hebben, kunnen ze nooit meer goed maken.” Later geniet Van Schie van het defilé: “Ik zou nog wel een keer op zo’n voertuig willen zitten, maar dat kan helaas niet meer.”

Burgemeester Jos Wienen is gastheer en fier staat hij tijdens het defilé al zwaaiend op het bordes. Hij vertelt: “Ik ben ontzettend blij dat we deze 65ste herdenking op grootse wijze kunnen vieren en dat er nog een flink aantal Canadezen en Engelsen bij zijn. Ik heb met hen gesproken en ze vinden het geweldig hier te zijn. Het is onze ereschuld om voor hen van dit evenement een geweldige belevenis te maken. Wie weet kunnen we over vijf jaar nog een groot feest organiseren, want er zitten nog behoorlijk wat vieve 80-plussers bij.”

Thumb’s up

De Canadese veteraan Harold Cox zit op de voorste rij van de eretribune. Hij is overweldigd door emoties: “It’s great to be here. Thumb’s up!” Zijn collega-veteraan David Dickson informeerde: “Ik heb in 1944 en 1945 gevochten bij Nijmegen en ben daarna langs de Rijn door Duitsland getrokken. Eigenlijk zijn soldaten kanonnenvoer, zeker als je naar de oorlogsbegraafplaatsen gaat: daar zie je 45.000 jongens liggen. Zelf werd ik geraakt in mijn long, lever en nieren. Oorlog is zinloos, maar ik ben ervan overtuigd dat we iedere dag dichter bij de wereldvrede komen. Hoe langer je de vrede kunt bewaren, hoe steviger die vrede zal zijn. Het is belangrijk om “bullies” te verhinderen aan de macht te komen.”

Ook de 14-jarige Rylan Pruden zit op de eretribune, vlak achter zijn grootvader. “Hij is mijn held. De belangrijkste les die ik van hem heb geleerd, is dat je moedig moet zijn.” Jaap Kuyt bekijkt samen met zijn zoon het gezelschap en het defilé, waar leopardtanks, jeeps en fanfares elkaar afwisselen: “Het is grappig om te zien hoe hier een stukje historie vertegenwoordigd is. De veteranen bewegen in ieder geval wat meer dan het vliegtuig en de helikopter die bij het gemeentehuis staan. Deze mensen hebben gevochten voor onze vrijheid en van hen zijn er steeds minder in leven. Het is goed om een stukje overdracht te geven aan de jongere generaties.” Na afloop van het defilé ontvingen alle buitenlandse veteranen uit handen van Wienen, twee Nederlandse veteranen en mevrouw Hazelhoff Roelfzema, speciale “herdenkingsmedailles 1945 – 2010”.