Fraude, falen en zelfverrijking

OEGSTGEEST – Uiteindelijk is het college van burgemeester en wethouders dan toch gezwicht voor de druk. Maandenlang heeft het college krampachtig geprobeerd om informatie over de integriteitsonderzoeken van ambtenaren verborgen te houden. Maar donderdag 12 september kwam eindelijk meer informatie naar buiten over welke onfrisse zaken er zich hadden voorgedaan, die zulke onderzoeken tot gevolg hadden.

Zo onderzocht het onderzoeksbureau Baker Tilly Berk (BTB) hoe het kon komen, dat ambtenaren een toezegging hadden gedaan aan de directeur van Het DOK, dat ingediene rekeningen betaald zouden worden. ‘Ambtenaren van de gemeente hebben met onvoldonde besef van verantwoordelijkheid gehandeld bij de behandeling van het verzoek van het schoolbestuur’, aldus het rapport. Het college van burgemeester en wethouders had hier namelijk een besluit over moeten nemen. BTB stelt: ‘De handelwijze van de ambtenaren beschouwen wij als (ernstig) plichtsverzuim. Het besef dat hierover een bestuurlijk standpunt moest worden ingenomen had bij de ambtenaren aanwezig moeten zijn.’

Bij de afdeling VROM maakte een ambtenaar het helemaal bont. Hij was namelijk tevens eigenaar van en eigen bedrijf  en heeft vorig jaar in die functie meerdere opdrachten uitgevoerd in opdracht van (en betaald door) de gemeente Oegstgeest. Het bureau Ernst & Young Fraud Investigation & Dispute Services (E&Y) onderzocht dit geval en kwam tot schokkende conclusies.

Bij de afdeling VROM was sprake van een ‘ongeordende, ongecontroleerde en betrekkelijk stuurloze wijze van werken. Procedures werden niet nageleefd, controles werden niet uigevoerd en op signalen werd niet gereageerd.’ Bij de gemeente – en dus het college - had bekend kunnen zijn dat de ambtenaar een eigen bedrijf had; wie zijn naam googelde, werd dat al snel duidelijk. Toch zijn er met die ambtenaar geen afspraken gemaakt, terwijl volgens E&Y wettelijk ‘geregeld is dat een ambtenaar niet zichzelf mag aanbieden om werkzaamheden uit te voeren voor de werkgever waarbij hij in dienst is.’

E&Y constateert ook, dat het (vorige) college een totaal gebrek aan overzicht had. ‘Er is een (heersende) cultuur van onvoldoende sturing op het proces, gebrekkige toetsing en cnotrole, gemaakzuchtig haelen bij het aangaanen autoriseren van financiële veplichtingen en een grote mate van vrijblijvendheid’. ‘Ambtenaren handelden naar bevind van zaken om de meest acute knelpunten op te lossen. Daarbij werden wegen bewandeld waarvan de leiding niet of onvoldoende op de hoogte was. Werkzaamheden waren al uitgevoerd voordat een opdrachtbon was uitgeschreven. De facturen zijn gebaseerd opachteraf gemaakte opdrachtbonnen.’ De ambtenaren hadden een hoge werkdruk, zo stelt het bureau en de bijklussende ambtenaar maakte daar handg gebruik van. ‘De inhuur van en opdrachtverlening aan het bedrijf van de ambtenaar voldeed niet aan de procedures’, zo stelt E&Y keihard.