Roman over het ontstaan van religie

De eerste priesteres

[LEIDEN] De geboren Leidse Jacqueline Zirkzee overhandigt op 20 januari het eerste exemplaar van haar nieuwste boek 'De eerste priesteres' aan burgemeester Henri Lenferink. Deze roman is een voorlopig hoogtepunt in haar bestaan als schrijver. Terwijl in haar jonge jaren niets er op leek, dat ze een meervoudig auteur zou worden.

Joep Derksen

Zirkzee (58) haalde haar doctoraal geschiedenis in Leiden, maar honderden sollicitatiebrieven later was het duidelijk: er was geen droog brood te verdienen als lerares. ,,Mijn toenmalige partner was fotograaf en hij zei: 'Jij kan goed schrijven. Waarom gaan we niet samen reportages maken?' Zo reisden we over de hele wereld en schreef ik reisartikelen. Dat was jarenlang ontzettend leuk, maar mijn liefde ligt bij geschiedenis en cultuur. In die reisartikelen vonden ze de beschrijving van één museum wel genoeg. Ik ben naar aanleiding van een reportage in Griekenland aan mijn eerste roman begonnen. Dat ging over de Griekse oudheid en het was voor een debutant een bizar dik boek. Het verhaal gaf de vrouwen uit de Trojaanse oorlog een stem. Dat was bijzonder, want tot dan toe gingen alle verhalen over die oorlog over vechtende mannen. Waarbij af en toe een huilende vrouw mocht optreden. Ik wilde een stem geven aan de stemmen die je nooit hoort, maar misschien wel interessanter zijn. Daar is mijn hele oeuvre op gebaseerd.''

Zo schreef Zirkzee ook een boek over heksenvervolgingen, vanuit het perspectief van de mensen die vervolgd werden. Haar nieuwe boek 'De eerste priesteres' neemt de lezer terug naar de tijd, waarop er nog geen religie was. De mensen gingen er toen van uit, dat moeder aarde alles voortbracht. En plotseling was daar opeens, 7.500 jaar geleden, een heiligdommetje van twee bij drie meter in Iridu; de tweelingstad van Ur. ,,Dat is het begin van het geloof, waarbij mensen om een tempeltje gingen staan en verering brachten. En zo ontstond ook de eerste priesteres.''

Is het boek door Zirkzee geschreven, omdat ze stilletjes terugverlangd naar een tijd zonder religie? Dat blijkt niet zo te zijn. ,,Ik ben niet iemand, die iets politieks wil uitdragen of de wereld verbeteren. Het gaat mij er om, dat er een goed verhaal is waar je van kunt genieten. Maar in ieder van mijn boeken zitten wel bepaalde dingen, waar mensen affiniteit mee hebben. Zoals loyaliteit en de onzekerheid van het leven. Met die onzekerheden worstelen we allemaal.''

De voorbereidingen voor ieder boek duren jaren. ,,Ik ben benieuwd naar de oorsprong van dingen; waar alles vandaan komt. Tussen de Eufraat en Tigris in Syrië zie je opeens trappiramides ontstaan, waarna er opeens een kant en klare beschaving is. Ik wilde weten, wat er voor die beschaving was en dat bleken groepjes nederzettingen te zijn met allemaal ongeveer even grote huisjes. Er was geen heiligdom en geen huis, dat de status van een leider uitstraalde. Zij hadden de cultuur van de moedergodin. Tot het moment dat het heiligdommetje kwam. Waarna de eerste offers komen, het aanbidden ontstaat en de Zienders verschijnen. Te beginnen met de eerste priesteres. Het geloof heeft de hele wereld anders gemaakt. Die egalitaire samenleving had wel iets moois, maar er viel niets te beleven.''

Zou u terug willen naar die tijd om zelf mee te kunnen maken, hoe het geloof ontstond? Ze lacht: ,,Met mijn slecht ogen? Nee; dan zou ik er niets van zien. Bovendien ging iedereen toen ook al heel jong dood. Wat dat betreft benijd ik mijn hoofdpersoon niet. Maar het was een sterke vrouw, die er het beste van maakte.''

Het boek 'De eerste priesteres' (ISBN 978-94-92883-48-3) is vanaf 20 januari voor 15 euro verkrijgbaar in de boekhandel.