“We hebben te lang weggekeken”

De allereerste Keti Koti viering trok zo’n honderd mensen naar het buurthuis Mozaïek. Het werd een evenement van dansen, lachen, praten, herdenken en eten. Burgemeester Liesbeth Spies riep op om te blijven praten over het donkere deel van de Nederlandse geschiedenis; de slavernij.

Het evenement wordt geopend door het dansende duo Quincy en Giovanni. Zij voeren een stille dans uit als eerbetoon aan het verlangen om vrij te zijn. Hierna verspreiden de mensen zich over het gebouw om in zogeheten ‘praatlokalen’ met elkaar in gesprek te gaan. In die gesprekken gaat het niet over de schuldvraag, maar vooral om wat de slavernijactiviteiten nu nog voor invloed hebben op de mensen die generaties later ter wereld zijn gekomen. “Sommige gebeurtenissen zijn zo groot, dat je deze niet in één generatie kunt verwerken”, was een uitspraak.

Er was een tentoonstelling en bij een ‘gedenktafel’ konden de bezoekers op een briefje de namen schrijven van familieleden uit vorige generaties. Er was vrolijke muziek en tussendoor konden de mensen genieten van een proeverijmand met voedsel van vroeger. Dit was eten, zoals de tot slaaf gemaakten het aten, zoals bananen en zoute vis. Verschillende organisaties hadden de handen ineen gestoken om de Keti Koti viering mogelijk te maken. Namens Participe lichten Leticia Macnack, buurtverbinder noord, en Shervienne Marshall, projectleider volwassenen, het belang van de ketikotiviering toe.

Macnack: “Het gaat hier om inclusiviteit. Dit evenement is geslaagd vanwege de betrokkenheid van de omwonenden. Ze hebben met hun hele hart, ziel en zaligheid geholpen. Het is prachtig om te zien dat alle kleuren door elkaar lopen. Door kennis en ideeën te verspreiden, hopen we dat mensen gaan zeggen: ‘Ik wist het niet, maar nu weet ik het’.”

De excuses van koning Willem Alexander voor de slavernijactiviteiten van zijn voorouders en andere vooraanstaande families in het verleden heeft veel mensen goed gedaan, zo memoreerden de aanwezigen. Maar daarmee is het niet voorbij, zo gaf ook Spies aan. “Ook Alphen moet een stad zijn die er van en voor iedereen is. Waar het niet uitmaakt waar je vandaan komt of van welke familie je bent. Iedere inwoner telt en niemand moet worden uitgesloten. Misschien hebben we te lang weggekeken van het leed, de pijn en het onrecht dat het slavernijverleden heeft aangedaan. Om die stap gezamenlijk naar voren te kunnen zetten, moeten we de gesprekken aangaan. We moeten de blijvende effecten van slavernij onder ogen zien en zorgen voor een inclusieve en rechtvaardige samenleving voor iedereen.”

De bezoekers zijn zonder uitzondering enthousiast. Negasi Tsegai komt uit Eritrea: “Het is belangrijk om dit te organiseren, zodat je weet wat er vroeger is gebeurd. Maar ook wat je nu kunt doen voor de mensen van tegenwoordig. Keti Koti is een Surinaams feest, maar de vrijheidssituatie van Suriname geldt ook voor Eritrea, dat sinds dertig jaar vrij is.”

Chandra Ramdin woonde tot haar vijftiende in Suriname. “Als kind vierde ik Keti Koti niet echt. Ik wilde het meemaken en het is prachtig om al die vrouwen in de traditionele klederdracht te zien.” Deo Parmessar wijst op het feit dat Suriname een heterogene en diverse bevolking heeft. “Mijn voor-voorouders zijn als Indiase contractanten naar Suriname gegaan. Zij werden wel betaald, dus waren het feitelijk geen slaven. Na een contract van vijf jaar konden ze kiezen: of terug naar India of in Suriname blijven en dan kreeg je een stukje grond. Velen zijn toen gebleven en ik ben daar geboren. Ik ben hier om medeleven te betuigen met die slavernij. Wat er gebeurde was heel erg.”

Macnack besluit: “Laat slavernij nooit meer gebeuren. We moeten leren van het verleden. Er is een reden, waarom we dodenherdenking ieder jaar herhalen.” Marshall vult aan: “Daarom willen we volgend jaar Keti Koti weer vieren. Het liefst vieren we dit het hele jaar door, waarbij we de nadruk leggen op inclusie, sociale cohesie en het feit dat iedereen er mag wezen.”