‘Ongelukken komen door concentratieverlies’

STREEK – Officieel mag er alleen op 31 december vuurwerk afgestoken worden, maar het was in de afgelopen dagen duidelijk hoorbaar dat veel jongeren zich hier weinig van aantrokken. Een deel van hen wordt betrapt door de politie en als ze tussen 12 en 18 jaar zijn en zonder strafblad zijn, krijgen ze de mogelijkheid geboden een HALT-straf uit te voeren. Ellen Jalving, HALT-medewerkster, vertelt over haar organisatie.

Jalving: ‘Als jongeren een redelijk licht strafbaar feit hebben gepleegd, stuurt de politie hen door naar ons. Ze krijgen dan een taakstraf en/of een leerstraf, waarbij ze bijvoorbeeld een werkstuk maken over hetgeen ze hebben gedaan. Ze schrijven bijvoorbeeld over het feit dat ze onder groepsdruk iets hebben gestolen, crimineel gedrag vertoonden of meeloopgedrag vertoonden. Wat de taakstraf betreft, komt het voor dat de jongeren werkzaamheden uitvoeren in de winkel waar ze iets gestolen hebben. Als de winkel er voor open staat, tenminste. De ervaringen zijn goed: het is al regelmatig voorgekomen dat kinderen die een taakstraf uitvoerden een bijbaantje aangeboden kregen. Daarnaast moeten jongeren meestal hun excuses aanbieden als ze iets gestolen of vernield hebben.’

Twee jaar geleden is bij wet geregeld dat in Nederland zwaarder vuurwerk mag worden afgestoken. Heeft deze regelgeving geleidt tot meer taakstraffen? ‘Nee, het aantal jongeren dat bij ons komt in de regio’s Duin- en Bollenstreek, Leiden en Alphen is redelijk stabiel met 250 personen. In de meeste gevallen gaat het om bezit van illegaal vuurwerk, het te vroeg afsteken van regulier vuurwerk of zelfs maar het op zak hebben van vuurwerk. Overigens zijn er wel gradaties in het illegale vuurwerk. Een lawinepijl mag niet, maar men mag wel een beperkt aantal strikers en nitraten op zak hebben. Knutselen met legaal vuurwerk mag zeker niet.’

HALT is ook preventief acties: ze geven jaarlijks voorlichting op circa 200 basisscholen groep 8 en het voortgezet onderwijs in de eerste en tweede klassen. Deze voorlichtingslessen behandelen zaken als vuurwerk, digipesten, normen en waarden en groepsgedrag. Wat zijn de risicogroepen? Jalving: ‘Dat ligt aan het strafbare feit: meisjes houden zich over het algemeen bezig met diefstalletjes, maar jongens meer met vuurwerk. De jeugd tussen 12 en 18 jaar mag naar HALT, maar we hebben ook het STOP-programma voor jongeren onder de 2. Zij krijgen geen taakstraf, maar een leerstraf. Dit is echter geheel op vrijwillige basis, wat door de ouders bepaald wordt.’

Jalving besluit: ‘Vorig jaar waren er 1.100 ongelukken met vuurwerk: denk niet dat het jou niet kan gebeuren, want dat is wel zo. Als je met vuurwerk bezig bent, zorg dan dat je tussendoor even een pauze neemt. De kinderen zijn 31 december de hele dag met vuurwerk bezig en net als op school heb je even een pauze nodig, zodat je daarna weer fris en fruitig aan de slag kunt. Juist door concentratieverlies gebeuren de ongelukken. Zo komt het regelmatig voor dat jongeren een rotje aansteken en vervolgens de aansteeklont weggooien in plaats van het rotje.’ Voor meer informatie: www.knalrelaxed.nl.