Monumentenstatus mogelijk voor 63 gebouwen

JOEP DERKSEN

NOORDWIJK – Maar liefst 63 panden staan op de nominatie om gemeentelijk monument te worden. De discussie over het behoud van waardevolle panden woedt al tientallen jaren, maar nu lijkt het er toch op dat de kogel door de kerk is. De Erfgoedcommissie Noordwijk heeft in totaal 172 panden beoordeeld op hun monumentwaardigheid. Hiervan worden 63 beoordeeld als 'monumentwaardig'. Op donderdag 2 en donderdag 9 juni zijn de eigenaren van de panden uitgenodigd op twee informatieavonden.

Wethouder Marie José Fles (PvdA/GroenLinks) is blij met deze ontwikkeling, zo laat ze weten. 'In 1994 werd al gesproken over beeldbepalende panden. De stichting Dorp Stad en Land is gevraagd om te kijken naar monumentale panden in 2013 is de Noordwijkse Erfgoedcommissie ingesteld.' De beoordeling of panden monumentwaardig zijn, wordt gebaseerd op een aantal onderdelen. Dan gaat het om zaken als de cultuurhistorische waarde, architectonische waarde en zeldzaamheid van het pand. Het zijn overigens niet alleen de oude, historische woningen die in aanmerking komen om gemeentelijk monument te worden. Zo staan ook de doorzonwoningen in de Ruijterstraat hoog op de nominatie. 'Dit zijn de eerste doorzonwoningen, die nog in originele staat zijn', zo licht Fles toe.

Wat zijn de gevolgen voor de eigenaren van de panden? Fles: 'Het is de bedoeling van een monumentale aanwijzing, dat het pand in zijn staat blijft behouden. Onderhoudswerkzaamheden mogen niet leiden tot het verdwijnen van karakteristieke elementen.'

Is de eigenaar dan het recht kwijt op volledig zelfstandig beheer en onderhoud? 'Het doel is om het pand te behouden in de staat zoals dat aangetroffen wordt, of zelfs te verbeteren. In overleg kunnen er verbouwingen plaatsvinden. Het verwijderen van karakteristieke elementen wordt hierbij beperkt. Maar we zetten daar wel wat tegenover. Zo dragen de mensen bij aan het behoud van een pand met historische kenmerken. Als eigenaar kun je trots zijn dat je pand door de gemeenschap het waard gevonden wordt om een status te krijgen. We hebben bovendien een stimuleringsregeling en gaan met mensen in overleg over de ondersteuning waar ze behoefte aan hebben. Dat kan variëren van een korting op de ozb belasting tot het niet hoeven betalen van leges of het verkrijgen van een lening met een lage rente. We zijn nog niet zo ver voor volledig afschaffen van de OZB-belasting voor monumentale panden. Daarover gaat de gemeenteraad.'

Eigenaren van panden die nog snel wijzigingen willen aanbrengen aan hun eigendom, zijn te laat. Het college van burgemeester en wethouders heeft namelijk ook een 'voorbescherming' van kracht laten worden. Hierdoor is het niet meer mogelijk om allerlei wijzigingen aan te brengen aan de panden; noch voor de buitenkant, noch aan de binnenkant.

Fles is de eerste die toegeeft, dat ze geen expert is in het beoordelen of een pand monumentale waarde heeft. Maar ze geniet van bijzondere gebouwen en ze geeft een paar voorbeelden. 'Bijzondere pandjes vind ik de huizen in het hofje Lombok. Dat vind ik echt de moeite waard, net als de oude vissershuisjes (Noordzeestraat 15-17), de kerk aan de Nieuwe Zeeweg 73 en het gebouw aan de Nicolaas Barnhoornweg 44. Maar ook geniet ik van karakteristieke pandjes als de doorzonwoningen in de Ruijterstraat.'

Er zijn nog geen bezwaren binnengekomen tegen de aanwijzing, maar dat zou nog kunnen gebeuren nadat de bezwarenprocedure van start gaat. Wel heeft Fles al enkele vragen kunnen beantwoorden. Bijvoorbeeld of de status van een beschermd dorpsgezicht al voldoende om een pand te kunnen beschermen. Het antwoord hierop is: nee. Ook laat Fles weten, dat nog nooit is aangetoond, dat het aanwijzen tot een gemeentelijke monument kan leiden tot een waardedaling van het pand.

Een definitief besluit over het opleggen van een monumentale waarde aan het pand vindt waarschijnlijk eind van dit jaar plaats. Fles: 'Ik ben heel blij dat dit eindelijk geregeld is. Het loopt al een hele tijd. Je ziet door de jaren heen pandjes verdwijnen. Op het moment dat ze deze monumentenstatus hebben, blijven ze behouden.'