“Een week zonder doodsbedreiging is een week niet geleefd”

Schrijver Tommy Wieringa bezoekt Rijnsaterwoude

Dankzij de volharding van Gré Eikelenboom-Knook is het eindelijk gelukt om schrijver Tommy Wieringa naar het Schoolhuis in Rijnsaterwoude te halen. Mede dankzij het mooie vraaggesprek tussen animator Pieter Barnhoorn en Wieringa werd het voor alle aanwezigen een avond om nooit te vergeten.

Wieringa is schrijver van boeken als: ‘Joe Speedboat’, ‘De heilige Rita’,  ‘Totdat het voorbij is’, ‘Dit zijn de namen’ en ‘Ga niet naar zee’. Ook was hij tot voor kort columnist voor het NRC en schrijft hij korte verhalen. “Je hoeft helemaal niet zo slim te zijn om te schrijven. Je moet een goed idee hebben en je heel erg uitsloven. Er zijn meer schrijvers dan genieën. Maar het helpt wel, als je een schrijvend genie bent.”

Wieringa’s grote literaire voorbeeld is Gerrit Komrij: “Als puberjongen las ik Komrij: hij was zo genadeloos en ongelooflijk grappig over politici en kunstenaars. Jarenlang ben ik tegengehouden door de kracht van columnisten als Komrij; wellicht zou hij ook zo kritisch over mij schrijven. Ik vreesde de hoon van dit soort mensen. Als het zo heel erg grappig is, moet het wel waar zijn.” Toch trok Wieringa de stoute schoenen aan en begon hij een carriere als schrijver: “Het begint met een beetje overmoed en dan durf je het manuscript naar een uitgever te sturen. Na publicatie en als de reacties niet goed zijn, moet je jouw geschonden ego weer een beetje bij elkaar rapen. Doorzettingsvermogen maakt dat het lukt, maar je moet wel jouw gebreken onder ogen kunnen zien.” Zijn grootste boeksucces tot nu toe is ‘Joe Speedboot’, dat hij – zo onthulde Wieringa – volledig met pen en papier had uitgeschreven. “Het was een vorm van disciplinering, die ik nodig had.”

Toen Wieringa begon als columnist bij de NRC, stelde de hoofdredacteur bij de eerste ontmoeting: ‘Niet iedereen bij de krant is fan van jou’. Wieringa: “Ik heb liever dat men zegt, dat ze me enorm waarderen. Ik word enorm gestimuleerd door een positieve instelling. Dat maakt me niet minder kritisch. Ik ben zelf mijn grootste criticaster.” De columns leidden regelmatig tot negatieve reacties. Wieringa doet daar laconiek over. “Een week zonder doodsbedreiging is een week niet geleefd.”

Als kind probeerde Wieringa door te lezen te ontsnappen aan de werkelijkheid. “Ik stam uit een wat roerig milieu, met een niet geheel betrouwbare moeder. Ik heb lang gedacht, dat geschiedenissen en familieverdriet zich zo letterlijk herhaalt, dat ik er beter niet aan kon beginnen. Ik vertrouwde mezelf niet. Maar een psychiater stelde, nadat hij naar mijn gejeremineer had geluisterd: ‘Wieringa, u bent uw moeder niet!’ Daar had hij helemaal gelijk in; ik heb zelf ook iets over mijn leven te zeggen.”

Wieringa houdt van mooie kleding, zo merkte Barnhoorn op. De auteur beaamt dat: “Eigenlijk hoor je er als schrijver ongezond, verlept en sigarettenrokend uit te zien. Ik was het liefst als meisje ter wereld gekomen, dan had ik me zes keer per dag verkleed. Ik leef uit de verkleedkist, terwijl de Nederlandse man qua kleding middenklassers zijn. Je beweegt je als paradijsvogel temidden van middenklassers. Excentriciteit is iets fantastisch. Het geeft mij een zeker plezier als ik iets draag, dat zeer goed gemaakt is.” Hij geeft toe: “Maar die kleren en mijn laarzen van beverbont zijn ook een soort compensatie voor mijn gebrek aan haar.”

Wieringa over de kracht van literatuur: “Je geeft iemand een boek, waarin een paar gegevens staan, maar door jouw eigen krachtige processor, de hersenen, komt alles tot leven. De romanschrijver verbindt alle mensen. Mijn angst is, dat ik het schrijftalent ooit kwijt raak, vanwege verlies van levenslust, oorspronkelijkheid of de lust om te vertellen. Literatuur is een waanzinnige introductie in de werkelijkheid. Het verbind je met mensen waaraan je niet de geringste verbinding hebt. Ik was als kind een boerenjongen in Twente en kon me verbinden met een zwarte jongen in New York.”

Het volgende boek, dat Wieringa publiceert, verschijnt in 2023. Nu heeft het nog de werktitel ‘Nirvana’. Inderdaad; net als de rockband. Maar ook, zo vertelde een toehoorder, blijkt er een fokstier te zijn met diezelfde naam. “Dat is toch wel mooi, dat de titel van jouw boek verwijst naar een fokstier!” lachte Wieringa. En zo kan het zijn, dat de definitieve titelkeuze voor Wieringa’s volgende boek in Rijnsaterwoude is bepaald.