‘Noordwijk had in veertiende eeuw een jaar stadsrechten’

Rondwandelingen met Genootschap Oud Noordwijk

NOORDWIJK – Het Genootschap Oud Noordwijk houdt in de maanden juli en augustus iedere dinsdagavond een rondwandeling door Noordwijk-Binnen en vertelt over de geschiedenis van de gebouwen en achterliggende verhalen. De toehoorders krijgen een hoop nieuwe feitjes te weten: Noordwijk is een jaar lang een echte stad geweest, met de daarbijbehorende stadsrechten, de gemeente Woerden heeft de bouwtekeningen van het oude raadshuis illegaal gekopieerd en recente opgravingen doen het vermoeden rijzen dat Noordwijk geen 2.000, maar 3.000 jaar oud is.

Het was druk op dinsdagavond 7 augustus: niet minder dan 36 mensen lieten zich in drie groepen door de gidsen rondleiden. Een van de gidsen is Conny Eichelsheim (59), die al 27 jaar de rondleidingen verzorgt. Ze neemt de mensen mee in een Noordwijkse historie die tijdsgrenzen overschrijdt.

Eichelsheim vertelt: ‘Noordwijk Binnen is gebouwd op oude strandwallen en is ontstaan als nederzetting ten noorden van de Oude Rijn. Vandaar ook de naam: de plaats is een Wijk ten Noorden van de Oude Rijn. Noordwijk aan Zee daarentegen is ‘pas’ in de 15de en 16de eeuw ontstaan als vissersplaats.’ Ze vervolgt: ‘Overigens zijn onlangs op het parkeerterreintje bij het Zilveren Kruis voorwerpen gevonden die erop wijzen dat Noordwijk wellicht 3.000 jaar oud is. Dit moet echter nog onderzocht worden en daar is vooralsnog geen geld voor.’

Spiegelbeeld

Over het oude gemeentehuis legt Eichelsheim uit: ‘Dit pand is in 1887 gebouwd en had indertijd al een bijnaam: ‘Wie zal dat betalen’: ongetwijfeld vanwege de verhoogde belastingen die dit gemeentehuis moesten bewerkstelligen. In Woerden staat een identiek pand in spiegelbeeld, dat een jaar later is gebouwd. Het sterke vermoeden bestaat, dat een Noordwijkse ambtenaar de bouwtekeningen voor het raam heeft gehouden en dat deze tekeningen vervolgens zijn gekopieerd: in spiegelbeeld dus.’

De gids neemt de mensen mee door de Voorstraat en vertelt over de reden van de vele kleine raampjes: ‘Indertijd bestond de techniek nog niet om grote ramen te bouwen.’ De familie Heineken heeft tijdens WO II de recepten voor het Heinekenbier verstopt in het pand van Voorstraat 16A en het oudste huis van Noordwijk, gebouwd rond het jaar 1450, staat aan de Voorstraat 21.

Cachotten

Een jaar lang heeft Noordwijk ook stadsrechten gehad en mocht deze plaats zich een stad noemen, zo legt Eichelsheim uit: ‘In 1398 vond een aantal personen Noordwijk zo belangrijk dat ze de plaats een stad wilden laten worden. Van de toenmalige Graaf Aalbrecht kregen ze stadsrechten, maar er moesten wel grachten worden aangelegd en slagbomen komen. Een van deze slagboom kwam op de hoek van de Voorstraat en de Heilige Geestweg en het water van de grachten stroomde via de Wilhelminastraat langs de Heilige Geestweg naar waar nu ’t Schie is. Andere notabelen maakten echter bezwaar tegen de ontvangst van de stadsrechten en een jaar later trok dezelfde graaf deze rechten weer in. Noordwijk is dus één jaar een stad geweest.’

Nog vele verhalen werden verteld over andere historische panden aan onder meer de Gooweg en de Offemweg, maar de bezoekers kregen ook een kijkje in een van de cachotten van de Oude Jeroenskerk. Wat daar allemaal verteld werd, kan men beluisteren op iedere dinsdagavond in augustus, vanaf 19:30 uur bij het oude gemeentehuis aan de Voorstraat. Voor meer informatie: www.museumnoordwijk.nl, T: 071 361 7884. De kosten van de rondleiding zijn 3,50 euro, inclusief een kopje koffie en een bezoek aan de Oude Jeroenskerk.